Рубрика: Մայրենի-6-րդ

Իմ ամառային արձակուրդները

Իմ ամռային արձակուրդները անցել էլ շատ պրոդուկտիվ։ Ասեմ, որ հենց առաջին օրերից հասցրեցի դիտել տարվա ամենահետաքրքիր կինոնկարներն ու ներկայացումները։ Ամեն օր երեկոն անցկացնում էինք կինոթատրոններում և թատրոնում։ Հետո կպատմեմ իմ դիտած ֆիլմերի և ներկայացումների մասին։ Հետո արձակուրդի առաջին շաբաթներին մասնակցում էի իմ սիրելի սեբաստացիական միջոցառումներին և ուղևորություններին։ Ասեմ, որ շատ հետաքրքիր ճամփորդությունների մասնակցեցի։ Ապա ընտանիքով պլանավորեցինք գնալ Վրաստան։ Ես գիտեմ, որ մարդիկ մեր հարևան երկիր գնալիս, Կոբուլետի, Բաթումի, Թբիլիսի քաղաքներից մեկն ու մեկն են ընտրում, և այնտեղ մնում են հինգից տասը օր։ Մենք որոշեցինք արձակուրդի օրերին լինել այդ երեք քաղաքներում էլ և յուրաքանչյուրում մնաինք մեկ շաբաթ։ Մեքենայով չէինք և ստիպված կիլոմետրերով քայլում էինք անծանոթ քաղաքներում և ավելի մոտիկից բացահայտում դրանք, այնտեղ ապրող մարդկանց, նրանց

սովորույթներն ու վրացիների բնավորունը։ Ծովափնյա քաղաքներում մարդիկ շատ հյուրընկալ էին, բարի, ժպտադեմ։ Թբիլիսիում ավելի խիստ էին և համարյա ռուսերեն չէին խոսում։ Շատ համեղ էր նրանց խոհանոցը, բայց միօրինակ էր։ Մեզ մոտ ռեստորաններում և սրճարաններում և ճաշատեսակներն են բազմազան և սպասարկումն է ավելի լավը։ Այսպես մենք ամեն օր քայլում էինք կիլոմետրերով ամեմ օր բացահայտում նորանոր բաներ։ Կոբուլետիում և Բաթումիում ծովն էր անգերազանցելի։ Շատ սիրուն մայրամուտներ և լուսաբացներ էին։ Թբիլիսիում մշակութային կյանքը։ Ամենուր մարդիկ երգում էին նվագում։ Բազմաթիվ եկեղեցիներ կային։ Վրացական և հայկական եկեղեցիները միայն առաջին հայացքից էին իրար նման, դե երկուսն էլ քրիստոնեական եկեղեցիներ ։ Բայց երբ ներս էիր մտնում անմիջապես հասկանում էիր, թե որն է վրացականը և որը հայկականը։

Հետաքրքիր տեղերից էր Թբիլիսիի Իլուզյաների թանգարանը, Տիկնիկային թատրոնը, Ազատության հրապարակը, ճոպանուղին, նավարկությունը Քուռ գետով։ Բաթումիում՝ նավարկությունը Սև ծովի վրա, հայկական եկեղեցին և Բուսաբանական այգին։

Քանի որ ընտանիքով էինք և սեզոնն էլ այնպիսին էր որ մեր ընկերներից շատերն էին այդ օրերին Վրաստանում, գրեթե ամեն օր մեկն ու մեկի հետ էինք անցկացնում։ Ամեն գիշեր մենք հավաքվում էինք և խաղում խաղեր, զրուցում, շրջում ծովափվ և համեմատում այդ երկրի ամեն ինչը մեր սիրելի հայրենիքի հետ։ Այս ամառ ես ստացա ուրախ եւ հիշվող բազմաթիվ էմոցիաներ։ Երևան էինք վերադառնում գնացքով։ Անհամբեր սպասում էինք, թե երբ են հատելու սահմանը և վերջապես հասնելեւ սիրելի մայրաքաղաքի կայարանին։

Շատ տխրել էի, երբ լսել էի Սուրմալուի ողբերգական դեպքի մասին։ Հավատս չէր գալիս, որ մեր քաղաքում այդպիսի պայթյուն է եղել։ Արշակունյաց պողոտայից դեպի մեր տուն տանող ճանապարհը փակ էր, տեսարանը շատ մռայլ ու տխուր։ Բայց հանկարծ մտածեցի, որ, մեր քաղաքում էլ ուրախություն կլինի և ես, իմ ընկերները, մեր ծնողները անպայման պետք է ուրախ զգանք մեզ հենց մեր քաղաքում։

Рубрика: Մայրենի-6-րդ

Ձայնարկություններ կոչվում են այն բառերը, որոնք արտահայտում են զգացմունք, կոչ, նմանաձայնություն:
Ձայնարկությունները նախադասության անդամ չեն լինում և որևէ հարցի չեն պատասխանում:
Ձայնարկությունները բաժանվում  են երեք խմբի:
Զգացական ձայնարկություններ, արտահայտում են վիշտ, ցավ, կարեկցանք, զայրույթ, դժգոհություն, վախ, զարմանք, ուրախություն, հիացմունք, ձանձրույթ, տհաճություն: Դրանք են՝ ա՜խ, ա՜հ, ամա՜ն, ա՜յ, բա՜, է՜, է՜հ, ըհը՜, հա՜, ջա՜ն, վա՜խ, վա՜հ, վա՜յ, վու՜յ, վու՜շ, ու՜խ, ուխա՜յ, ուռա՜, օխա՜յ, օ՜հ, պահո՜,  օ՜ֆ, ֆու՜ և այլն:

Կոչական ձայնարկություններ, արտահայտում են կոչ, կանչ, խրախույս, հորդոր, նախատինք, արգելք: Դրանք են՝ ա՛յ, է՛յ, էհե՛յ, ծո՛, հո՛, հարա՛յ, հե՛յ, հո՛պ, տո՛, փը՛խկ, փը՛շտ և այլն:

Նմանաձայնական ձայնարկություններ, արտահայտում է բնության մեջ և կյանքում հանդիպող ձայները: Դրանք են՝ բը՜զզ, թը՜խկ, թը՜շշ, խը՜շշ, ծի՛վ-ծի՛վ, ծուղրուղու, հա՛ֆ-հա՛ֆ, միաու՜, չը՛խկ և այլն:

   Առաջադրանքներ:

1. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր երեք ձայնարկություն:

Մի՞թե, օխա՜յ, հա՜յ, ե՞րբ, տը՜զզ, չէ՛

է՛հ, որքա՜ն, ծո՛, ո՛չ, խը՜շշ, չէ՞ որ

այնպե՜ս, պահո՜, այո, չու՛, չլինի՞ թե, բը՜ռռ

2.Գրիր այն ձայնարկությունները, որոնցից կազմվել են հետևյալ բառերը:

Չրխկալ-Չրըխկ, ծվծվալ-ծիվ-ծիվ , կռկռոց-կռկռալ, վայել, թշթշոց-թշթշալ , ծլնգոց-ծըլնգ , թրխկոց-թրըխկ, տզզոց-տզզալ, թխկոց-թըխկ, բզզալ-բիզ , շրխկան-շըրխկ :

3. Բառաշարքում առանձնացրու զգացական, կոչական և նմանաձայնական ձայնարկություները:

Ղա՜-ղա՜, հե՜յ, ու՜հ, կը՜ռ, փը՜խկ, ջու՜-ջու՜, հարա՜յ, օ՜հ, վու՜յ, ու՜ֆ, ա՜խ, բը՜զզ, ըհը՜, ուռա՜, օ՜յ, հո՛պ, տո՛,խը՜շշ, հա՜յ, տը՜զզ, յա՜, ա՛յ:

զգացողական-ուհ, օհ, վույ, ուֆ, ախ, ուռա, օյ, այ,

կոչական-հեյ, ջու-ջու, հարայ, ըհը, հոպ, տո, հայ, յա,

նմանաձայնական-ղա-ղա, կըռ, փըխկ, բըզզ, խըշշ, տըզզ,


Рубрика: Մայրենի-6-րդ
  1. Նշիր այն բառը, որն հոմանիշ է փակագծերում տրված դարձվածքին.
    ա. մարզվել, զինվել, սպառնալ, տրորել (սուր ճոճել)
    բ. սսկվել, հագենալ, բավարավել, չարախոսել (բերանը ջուր առնել)
    գ. խրատել, մտապահել, նշանել, ականջին օղ դնել, (ականջին օղ անել)
    դ. վերացնել, սիրաշահել, վրդովվել, հագենալ, (սիրտը առնել)
    ե. եռանդագին, մոլեգնած, մարած, շիկացած, (կրակ կտրած)
    զ. անտեսել, պաշարել, կուտակել, հանգցնել, (ականջի ետևը գցել)
  2. Բառաշարքում ընդգծիր պարզ բառերը:
    Կարգ, կատակ, անտեր, կապիկ, վազք, գարուն, տկար, կարիճ, քերիչ, գերան, բարձ, շարան, դիրք, պատճառ, արդուկ, շահույթ, հրաման, հատիկ, հյութ, հնչյուն,  կաղնուտ, ականջ, օրորոց, մրջյուն:
  3.  Բառաշարքում ընդգծիր անհոդակապ բառերը, ինքդ լրացրու շարքը ևս 5 բառով:
    Ծանրակշիռ
    , բազմերանգ, կեսբերան, խաղակես, մարգարտաշար, նախօրոք, սեպագիր,  ընդառաջ, ջրամբար, նկարագիր, աներորդի, մարդամոտ, մայրցամաք, ոսպապուր;
  1. Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ բայերի 6 զույգ: 
    Սփրթնել, ծաղրել, սարսափել, աղաչել, գունատվել, սաստկանալ, հեգնել, ուժեղանալ, իշխել, ահաբեկվել, աղերսել, տիրել:

1 Սփրթնել-գունատվել

2 ծաղրել-հեգնել

3. սարսափել ահաբեկվել

4. աղաչել — աղասերել

5. Սաստկանալ -ուժեղանանալ

6. տիրել-իշխել

  • Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ ածականների 6 զույգ:
    Լուռումունջ, ազնիվ, մեծամիտ, չնաշխարհիկ, լռելյայն, քաջ, սրտացավ, անկեղծ, չքնաղ, գոռոզ, խիզախ, գթասիրտ:

Ա․ Լուռումունջ -լռելյայն

Բ․ ազնիվ-անկեղծ

Գ․ մեծամիտ-գոռոզ

Դ․ չնաշխհարիկ-չքնաղ

Ե․ քաջ-խիզախ

Զ․սրտացավ-գթասիրտ

  • Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ գոյականների 6 զույգ:
    Վախ, դրացի,  մրրիկ, երկյուղ, երանգ, տրտմություն, փոթորիկ, կասկածանք, գույն, տարակուսանք, հարևան, թախիծ:

Վախ — երկյուղ

դրացի-հարևան

մրրիկ-փոթորիկ,

երանգ-գույն

տրտմություն-թախիծ

կասկածանք -կարակուսանք

Рубрика: Մայրենի-6-րդ

1.Ընդգծիր այն բառերը, որոնցում կա 
    Առ- նախածանցը:
Առաջ, առմիշտ, առվակ, առկայծել, առէջ, առնետ, առավոտ:
Ապ- նախածանցը:
Ապրանք, ապարդյուն, ապուխտ, ապուշ, ապակի, ապերջանիկ, ապրուստ:

2. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի:
Իրիկուն, լուսաբաց, երեկո, արշալույս, իրիկնաժամ, մթնշաղ, լուսադեմ, լուսածագ, արևածագ, իրիկնամուտ, վերջալույս, արևամուտ, առավոտ:

  1. իրիկուն,երեկո,իրիկնաժամ, իրիկնամուտ,վերջալույս
  2. լուսաբաց,արշալույս,արևաձագ,լուսադեմ, առավոտ,լուսածագ։

3. Նշված բառերից երեքում «ուկ» մասնիկը փոքրացնող-փաղաքշական իմաստ չի արտահայտում: Նշի՛ր այդ բառերը:
Գառնուկ, մտրուկ, մարդուկ, ճնճղուկ, հորինուկ, մանչուկ, մժղուկ, շիկամուկ:

4. Բառաշարքերում ընդգծիր 5 ածական:
1.Անգղ, ցածր, վատ, ավարտ ծանր, ավազան, մանուշակագույն, գրտնակ, գոտի, ագահ:
2.Առասպել, կաղ, ամայի, գորգ, ամբոխ, աշխույժ, անիվ, մեծագույն, աղմկոտ, գետին:

5. Բառաշարքում առանձնացրու իրանիշ և անձնանիշ գոյականները:

Անձնանիշ- Ախոյան, բժիշկ, աղախին, չմշկորդ, դյուցազն, կայսր, ժառանգորդ մարտիկ

Իրանիշ- բազե, արշավ, ականջ, աքաղաղ, դաստակ:

Որ դարձվածքների  իմաստն է սխալ բացատրված:

  1. ժամավաճառ լինել – իզուր ժամանակ վատնել
    2.երեսից կախվել – թախանձել
    3.արյունը ջուր դառնալ – սահմռկել
    4.աչքերը փակել – ժպտալ
    5. աչքը ջուր կտրել – կարոտով, անհամբերությամբ սպասել
    6. անձյուն ձմեռ – անճարակ մարդ
    7. գլխարկը գետնովը տալ – նորաձև հագնվել
    8. գլխին տալ — ուրախանալ
    Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:
  1. հետամտել-ձգտել, անթաքույց-սքողված, երբեմն-ստեպ-ստեպ
  2. հրավիրել-արտաքսել, ավերակ-շեն, լայն-անձուկ
  3. բարեկիրթ-անտաշ, գոգավոր-խորդուբորդ, համախմբել-ջլատել
  4. ականակիր-պղտոր, խոչընդոտել-խանգարել, անկանոն-օրինաչափ:

  5.  Շարքերում գտիր ուղղագրական սխալները:
  1. արփշիռ, փախչել, հորձանուտ, տարրալուծել
  2. արհամարհել, տարորոշել, ավելորդ, բոխկ
  3. քսուք, ժայթքել, ճմռթել, գաղտագողի
  4. պարգև, պանդուխտ, սայթակել, դշխուհի
    Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հոմանիշներից.
  1. ուշաթափվել-նվաղել, աղոթել-ապաշխարել, հոծ-խիտ
  2. տամուկ-խոնավ, թեժ-մարմանդ, դալուկ-գունատ
  3. ստահոդ-շինծու, աչառու-կողմնակալ, անձայն-մունջ
  4. լայնախոհ-նեղմիտ, շնորհազուրկ-ապիկար, կարկառուն-անվանի

 Մեկ բառով գրի´ր տրված դարձվածքների իմաստները.

  1. Արյունը գլխին խփել-բարկանալ
  2. Լեզուն բռնվել-սարսափել
  3. Քարը փեշից թափել-չհապաղել
  4. Զենքերը վայր դնել-հանձնվել
Рубрика: Մայրենի-6-րդ

Հրանտ Մաթևոսյան <>

1Անծանոթ բառերը դուրս գրիր և բառարանի օգնությամբ բացատրիր:

Ուսել-շալակել , քիվ- տան կտուրից կամ տանիքից դուրս եկած մաս, տիղմ- ցեխ, խաշամ- աշնան չորացած տերևներ,


2 Քննարկիր հոր և որդու առաջին երկխոսությունը:

Հոր և որդու առաջին երկխոսության ժամանակ հայրիկը սկզբում մտածում էր, որ իր որդին գիրք է կարդում ու չխանգարի նրան։ Նա շատ զգուշությամբ դիմեց իր տղային, ասաց, որ գնա Պարզ բացատ ու տեսնի խոզերը այնտեղ են, թե ոչ։ Տղան ձևացնում էր թե շատ զբաղված է իր քաջագործությունների մասին գրքով և անգամ չգիտեր Պարզ բացատի տեղը։ Հայրիկը նկատեց, որ իր տղան խաբում է, ծուլություն է անում ու մի քիչ նեղացավ։ Տղան ձևացնում էր, թե ուղղակի չի հիշում բացատի տեղը։
3 Ընդգծիր այն հատվածները, որոնցում տղան գիտակցում է իր արարքի տգեղությունը:

Ամողջ պատմվածքի ընթաացքում գիտակցում էր, որ ազնիվ չի իր մայրիկի, հայրիկի, հորեղբոր նկատմամբ, բայց սարսափելի ծուլանում էր գնալ խոզերին փնտրելու։

Աղբյուրը հիմա բխում էր առատ ու ազատ, վարարությունից ուղղակի պարում էր։ Նրա քարե կապույտ ավազանը լիքն ու պարզ էր։ Նրա մաքուր հայելու մեջ ես տեսա իմ կուշտ ու հիմար դեմքը, ես ինձնից մի քիչ ամաչեցի, բայց շատ էի ծարավ, կռացա ջուր խմելու։ Ես չհասցրի հասկանալ, որ այդ աղբյուրին ես արժանի չեմ՝ երբ արդեն ջուր էի խմում… Որ այդ աղբյուրը, որ հավի այդ միսը, որ այդ շունը, որ անտառի այդ խշշոցը, որ այդ հայրիկը, որ այդ մայրիկը, որ այդ բոլորը շատ լավն են, իսկ ես շատ վատը՝ դրա մասին ես չէի մտածում, ես կում աո կում խմում էի այդ ջինջ ջուրը։ Ես ամենևին չէի մտածում, որ այդ աղբյուրը իմը չէ, ինձ չի պատկանում։ Ես մի կուշտ խմեցի և գոհ էի։
Անտառից ես խոտոց լսեցի, դա կարծես թե խոզի ձայն էր, ես մի քիչ դարձյալ ամաչեցի, բայց շարունակեցի գնալ դետի տուն՝ դեպի իմ թախտը, իմ գրասեղանը, իմ տաքուկ անկյունը։

4 Տղային արդարացրու, մեղադրիր, բնութագրիր:

Տղան լավ էր սովորում, շատ սիրված էր տանը բոլորի կողմից և իր ամենակարևոր առանձնահատկությունն այն էր, որ ինքը մեծամտանում էր։ Նա նաև կարողանում էր վերլուծել, մտնում էր իր հայրիկի, մայրիկի, հորեղբոր դրության մեջ։ Նկատում էր թե նրանք ինչքան շատ են աշխատում, սակայն իրեն ավելի շատ էր սիրում և չէր ուզում իրեն զբաղացնեն տան հոգսերով։
5 Ինչու՞ է պատմվածքը վերնագրված «Հացը»:

Պատմվածքը կոչվում էր «Հացը», որովհետև նա գիտակցում էր, որ բոլորը աշխատում են այդ հացը վաստակելու համար, իսկ ինքը միայն համով ուտում էր այդ հացը և իրեն արժանի չէր համարում իր ծնողներին և հորեղբորը։ Նա իրականում շատ էր փոշմանել իր արարաքի համար, դրա համար, չմոտեցավ ընթրիքի սեղանի։
6 Ո՞րն է պատմվածքի ասելիքը:

Պատմվածքի ասելիքն այն է, որ եթե քո ծնողները հաց են վաստակում և քեզ ապահովում են այդ հացով, նաև լավ կրթության են տալիս, նրանց հանդեպ ավելի հոգատար պետք է լինել։

Рубрика: Մայրենի-6-րդ
  1. Որո՞նք են բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերը։

Բջջի կառուցվացքի հիմնական մասերն են ցիտոպլազման,կորիզը և բջջաթաղանթը։

  1. Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։

Բաջջաթաղանթը կատարում է պաշտպանիչ դեր։Այն ներթափանցում է ջրում լուծված նյութերը և դուրս է մղում ոչ պիտանի նյութերը բջջից ։

  1. Ո՞րտեղ է գտնվում բջջահյութը և ինչ է այն պարունակում։

Համարյա բոլոր բուսական բջիջներում պարզ երևում են բջջահյութով լցված խոռոչներ՝ վակուոլներ։ Բջջահյութը հեղուկ էջրի մեջ լուծված շաքարով և և զանազան զյլ նյութերով։ Բջջահյութ շատ կա հասուն պտուղների բջիջներում ևև բույսերի հյութալի օրգաններում։

  1. Ի՞նչ գույնի պլաստիդներ կան բուսական բջջում։
  2. Պլաստիդները ապահովում են բույսերի բնորոշ գույնը։ Տերևների և խոտերի բջիջներում կան կանաչ պլաստիդներ։ Գազարի մեջ նարնջագույն պլաստիդներ։արմատներում և պալարներում կան անգույն պլաստիդներ, իսկ հյութալի պտուղների մեջբ կան կարմիր պլաստիդներ։
Рубрика: Մայրենի-6-րդ


Թավ գրված բայերը փոխարինեք հոմանիշներով:

Գետը հորդում է անդնդախոր կիրճի կապանքներից և անզուսպ ու կատաղի հոսքով   հոսում է հովտով:
Կեսգիշերին հոլիկում զարթնում եմ գետի հոխորտալի դղրդյունից: Լուսնկա գիշերն իր փայլփլուն աստղերով նայում է հոլիկից ներս, սառը քամին ուժգին պոռթկումներով փչում է, և թվում է,  թե գետն է սպառնագին քանդում մեր կացարանը: Թեև մենք ուղղակի գետափին չենք, սակայն գիշերը ջուրն այնքան մոտ է թվում, որ ակամա վախ է համակում քեզ. հանկարծ կքշի հոլիկը:


Գեղեցիկ է գիշերը մարգագետնում. այստեղ-այնտեղ աչքի են ընկնում ձիերը, որ կուշտ արածելուց հետո հանգիստ ննջում են: Իսկ կողքին, քամուց տարուբերվող եղեգները մեկ-մեկ ճկվելով, խուլ ձայնով քարերն է տեղափոխում ահեղամռունչ գետը ու իր սպառնագին աղմուկն է սփռում չորս կողմը: Խավարի մեջ ուրվագծվում են արծաթազօծ լեռնագագաթները:

Բաց թողած տեղերում լրացնել Օ կամ Ո.

ա/ ականջօղ, ամենօրյա, այդօրինակ, այսօր, անդորրություն, անոթ, անողնաշար, անողոք, անորակ, անօգտակար, ապօրինի, բարձրորակ, բարորություն, գիշերուզոր, դեղնազօծ, երկարօրյա, եղբորորդի, հնօրյա, քնքշորեն, օթոց, օրըստօրե, օրոցք:

բ/ ամանոր, ամենաորակյալ, անօդ, անորսալի, անօթևան, առօրեական, արագոտն, արծաթազօծ, արջաորս, բնօրրան, գանգոսկր, գիշերօթիկ, երկորյակ, ընդօրինակել, թիկնօթոց, թռչնորս, լացուկոծ, յուրօրինակ, վատորակ:

գ/ անօրինակ, արևազոծ, բարորակ, եռօրյա, հնաոճ, հնգօրյակ, հոտնկայս, հրանոթ, ճռվողյուն, մեղմորեն, մեղմօրոր, միջօրե, նմանօրինակ, նորաոճ, շորորալ, ողորկ, ոսկեզօծ, ով, որբանոց, չօգնել, պնդօղակ, սևորակ:

դ/ աման-րյա, ան-գուտ, խաղաղ-վկիանոսյան, կես-ր, հակա-դային, հատ-րյակ, հ-գուտ, հողմակ-ծ, հ-դս ցնդել, նախ-րոք, ոսկե-ղ, -տանավոր, չար-րակ, չ-գտվել, պարզ-րոշ, վաղ-րդայն, -վ, քեռ-րդի, -դապարիկ, -թյակ:

ե/ անօրեն, առօրյա, բացօթյա, զօրուգիշեր, կիրակնօրյա, կրկնօրինակ, հանապազօրյա, հանրօգուտ, հոգս, միջօրեական, հանապազորդ,  միօրինակ, նախօրե, չօգտագործել, ջրօրհնեք, սառնորակ, վառոդ, տարորոշել, տնօրեն, փղոսկր, օդանավ, օրրան:

զ/ արփիազօծ, հակաօրինական, հայորդի, նորօրյա, նրբորեն, շաբաթօրյակ, ովքեր, չոգևորել, վաղորդայն, վաղօրոք, տոթ, տարօրինակ, տափօղակ, ցածրորակ, փող, փորձանօթ, փոխօգնություն, օթևան, օվկիանոս, օրեցօր, օրորոց:

Рубрика: Մայրենի-6-րդ

Տեքստերում գտնել ուղղագրական սխալները և ուղղել: Ընդգծել շաղկապները:


1. Թավրիզում երեկոն իջնում էր աղոթքի կանչող մոլլաների ձայնին զուգընթաց: Գորշ մշուշն էր պառկում քաղաքի վրա: Որքան թմրեցնող էր մշուշը, այնքան տաղտկալի էր ձայնը, որով Մուհամեդի զավակներին հրավիրում էր ալլահի տունը, որ, ճակատները հագած գետնին, խնդրեին հանդերձյալ կյանքում դրախտի վայելքներ ու լուսեղեն փերիներ:

2. Երբեմն, երբ ընկնում էր խառնիճաղանջ մտքերի լաբիրինթոսը, և հոգին փոթորկվում էր մրրկածուփ օվկիանոսի պես, հիշում էր այն աղքատիկ շրջանը, ուր իր հոգին անդորրություն էր գտել, և նրա առջև հառնում էր մի դեմք`խոնարհ, բայց արժանապատիվ: Կրծքից արձակելով զղջման հառաչանք՝ խորհում էր, որ իր ապօրինի զգացումներով ոտնահարում էր մի անբասիր/մաքուր, անբիծ/ աղջկա անուն:

3. Հեռվից խաղալով ու խայտալով վազում էր սպիտակ ձին, փրփռացնում էր բաշը, և ձին լայն կրծքով ճեղքում էր  լեռնային օդի ալիքները: Արևը ոսկեվորել էր ձիու մարմար ճակատը, արծաթաձույլ ասպանդակները և պողպատյա պախուրձը: Թվում էր` գորշ ամպերի պատվանդանից պոկվել էր մարմարիոնե մի հեծյալ և սրընթաց արշավում էր որպես չքնաղ տեսիլք:

4. Տերևախիտ ճյուղերի մեջ լսվեց թռչյունների զվարթաձայն երգը: Խշշացին արծաթազօծ փշատենու երկար վարսերը, արբեցնող բուրմունք տարածեց թավշյա դեղձը` պճրուհու նազանքով ուղղելով մրգերի ծանրության տակ խոնարհած ճյուղերը: Արթնացան ծաղիկները՝ գինարբուքը, սուսամբարը, վարդը:

5. Որպեսզի թուրիմացություն չլիներ, տեղեկանքն ուղղարկեցինք մեկ ուրիշ ճամբար: Եվ կարծես թանձրացող ժամանակի իմաստից խուսափելով բազմաթիվ մատնահետքեր են աներևույթացել նրա շուրջը` դատավճիռ արձակող եռյակի, աքսորավայրերի պետերի, կտտանք գործադրող զինվորների և այն մեղք պաշտոնյաների, որոնց ձեռքերից ձեռք է անցել փաստաթուղթը: Զգացման այդ թրթռոցը իջեցրեց նրան Սիբիրի սարցակալած անտառների վրա և բերեց ծառերի արանքում կծկված փայտաշեն քողտիկի դուռը:

Рубрика: Մայրենի-6-րդ

Նախադասություններ և նախադասության անդամներ իրար կապող բառերը կոչվում են շաղկապներ:

Երկինքը մթնեց , ևանձրև սկսվեց: Սա բարդ նախադասություն է, և  շաղկապը իրար է կապում երկու պարզ նախադասությունները:

Մանեն և Նանեն քույրեր են, այս նախադասության մեջ և շաղկապը իրար է կապում նախադասության անդամներ:
Առավել գործածական են և, ու, բայց, իսկ, սակայն, նաև, ապա, թե, եթե, որպեսզի, որովհետև, թեև, այլ, կամ, քանի որ,  թեպետ, քանզի շաղկապները:
Իսկ, բայց , սակայն, որ, թե, եթե, այլ, որպեսզի, որովհետև շաղկապներից առաջ միշտ դրվում է ստորակետ:

Առաջադրանքներ:

 1. Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով եթե,

որպեսզի, որովհետև, սակայն, իսկ, և շաղկապները։

Եթե իմ կյանքում այդ սխալաը չլիներ ավելի լավ կլիներ

Ես չէի կարում կենտրոնանալ և լսել թե նա ինչ է ասում որովհետև կողքի աղմուկը ինձ չեր խանգարում

Գարունն արդեն եկել էր սակայն ցրտեր այդպես ել չէին նահանջում ։

Վարդերը գերում էին իրենց իսկ գույնզգույն կակաչները իրենց աննման տեսքով ։

2.Կետադրիր նախադասությունները և ընդգծիր շաղկապները: 

 Սուրբ Հեղինե կղզին պատված էր համատարած անտառով երբ պորտուգալացիները հայտնագործեցին այն:

Կղզյակում խոզեր ու այծեր թողեցին  որ նավաբեկությունից տուժած մարդիկ կարողանան որոշ ժամանակ այնտեղ ապրել:
Ամենուրեք բավականաչափ կենդանիներ կային  և մարդիկ չէին մտածում դրանց վերանալու մասին:
Որսորդությունը դարձավ նաև սպորտ  իսկ սպորտին հատուկ է ռեկորդներ սահմանելու ձգտումը:

Արևելյան մի տիրակալ տիրակալ հռչակվեց նրանով որ անձամբ հազար առյուծ խփեց: 

Մի ժամանակ առյուծների մռնչյունը լսվում էր Հունաստանից մինչև Հիմալայան լեռների ստորոտը  բայց այսօր այդ վայրերում առյուծներ չկան:

3. Փակագծերում դրված շաղկապներից ընտրիր նախադասության մտքին համապատասխանը և տեղադրիր կետերի փոխարեն:

(Քանի որ, բայց, եթե, որ, երբ):
Մարդիկ հեշտությամբ են համոզվում, որ իրենց աչքերով են տեսնում:
Անմիջապես ճանապարհ ընկավ,քանի որ հրավերն արդեն ստացել էր:
Կյանքում հաջողության է հասնում նա, երբ համառորեն աշխատում է:
Շատ էր երազում ճամփորդել, եթե այդպես էլ չհաջողվեց:
Վաղուց լավ դիրքի հասած կլիներ, որ ժամանակը զուր չվատներ: