1 Տրված բառերում ընդգծել ածականակերտ նախածանցներն ու վերջածանցները:

Ահեղ, տենչալի, թունավոր, ահռելի, երևանյան, գունեղ, տձև, անժխտելի, ձմեռային, մթին, ծիծաղկոտ, հողե, խորին, հեռավոր, ծաղկավետ, մսոտ, դեղնավուն, հնարովի, զգայուն, տասնամյա, խոհուն, գեղանի, նկարչական, ապաշնորհ, չտես, մեղմիկ, դժգոհ, մայրենի, կատաղի, ցավոտ, անկենդան, ողբալի, վստահելի, շահավետ, հրեղեն, ապարդյուն, անտուն:

2 Ընդգծված ածականի փոխարեն գրիր հոմանիշ ածականը:

Աղթամար կղզին, որը հայտնի է հին-հնագույն հիշատակարաններով, տարածվում է Վանա լճի հարավարևելյան մասում: Կանաչ-կանաչավուն կղզին, խոշոր-մեծ կետ ձկան տեսքով երկարում է հարավից հյուսիս` պոչն ու մեծ-խոշոր գլուխը դեպի վեր երկարած:
Հայաստան աշխարհը հայտնի է իր հին-հնագույն ու զարմանահրաշ-զարմանալի վայրերով:
Պատանին թախծալի-տխրալի հայացքը լեռնային գետակի զուլալ-պայծառ ջրերին ուղղեց:
Այգաբացին լսվում էր թռչունների անուշ-ախորժելի դայլայլը:
Գիշերն իր մութ-խավար թևերն է փռել:
Կայտառ-զվարթ մի աղջիկ է ընկերուհիս:

1.Բանվորը 4ժ աշխատելու համար ստանում է 3000 դրամ: Որքա՞ն կստանա 8ժ աշխատելու համար:
Լուծում
8 : 4 = 2
3000 x 2 = 6000 դր
Պատ․՝ 6000 դր
2.Գնացքը հաստատուն արագությամբ 3 ժամում անցավ 150 կմ: Քանի՞ ժամում գնացքը կանցնի 300կմ:
Լուծում
300 : 150 = 2
3 x 2 = 6 ժ
Պատ․՝ 6 ժ
3.Աննան ունի 1000 դրամ: Ամենաշատը քանի՞ գրիչ նա կարող է գնել այդ գումարով, եթե մեկ գրիչը արժե
ա)100 դրամ,
10
բ)200 դրամ
5
գ) 500 դրամ:
2

4.5%-ը գրիր մասի տեսքով.
1/20
5. 23/100 մասը արտահայտիր տոկոսով.
23%

6. Գտիր 3000 -ի
ա)30%-ը:
3000 : 100 x 30 = 900
բ)60%-ը:
3000 : 100 x 60 = 1800
գ) 100%-ը:
3000

7.Հատվածի երկարությունը քարտեզի վրա 2սմ է, իսկ մասշտաբը 1: 100: Որոշիր  հատվածի երկարության իրական չափը:
Լուծում
2 x 100 = 200 սմ
200 սմ = 2 մ
8. Հետևյալ թվերից ընտրիր ամբողջ թվերը:

• 25/6    
• 0
• -11/4
• -29
• +8

9.Գոյություն ունի՞ արդյոք.

ա/ամենամեծ բնական թիվ,
աԱմենամեծ բնական թիվ չկա։

բ/ ամենափոքր բնական թիվ,
Ամենափոքր բնական թիվը 1 – ն է։

գ/ ամենամեծ բացասական ամբողջ թիվ,
Ամենամեծ բացասական ամբողջ թիվը -1 – ն է։

դ/ ամենափոքր բացասական ամբողջ թիվը:
Ամենափոքր բացասական ամբողջ թիվ չկա։

10. Գրե՛ք որևէ հինգ ամբողջ թվեր, որոնք մեծ են.

ա/  -101-ից,                       բ/ +101-ից

ա) -100, -55, -25, +67, +194
բ) +102, +1936, +3711, +8 253 862

11. Աստղանիշի փոխարեն դրե՛ք  « + » կամ   « – » նշան, որ ստացվի ճիշտ հավասարություն.
ա)(-1)x(+2)x(-3)x(+4)=… 1x2x3x4
+
բ)(-5)x(+2)x(-1)x(-4)=* 5x2x1x4
–

12. Որոշեք արտադրյալի նշանը կատարելով բազմապատկումը
ա)-15x45x(-2)
+
բ)(-51)x(+26)x10

–
13. Նշիր  ճիշտ պնդումը:

ա/ Դրական թիվը բացասական թվի վրա բաժանելիս ստացվում է դրական թիվ:

բ/ Դրական թիվը բացասական թվի վրա բաժանելիս ստացվում է բացասական թիվ:

14. Կատարի՛ր բաժանումը.

ա)+640:80
+8
բ)-155:5
-31
գ)3456:(-3)
-1152
դ)0:(-27)
0

15. Օրվա գլուխկոտրուկը:
Գրատախտակին մի տողում գրված է 32 հատ 1 թվանշանը։ Քանի՞ հատ “+” նշան պետք է դնել նրանց միջև, որ գումարը ստացվի 2021։
Լուծում
1111 + 111 + 111 + 111 + 111 + 111 + 111 + 111 + 111 + 11 + 11 = 2021
Պատ․՝ 10 հատ +

Պատասխանել հարցերին

1. Որտեղի՞ց է առաջացել «էլեկտրական» բառը:

«Էլեկտրիկ» բառը առաջացել է հունարեն «էլեկտրոն» բառից, որը նշանակում է «սաթե»: 

2. Ներկայացրե՛ք էլեկտրական երեւույթների օրինակներ:

Ապակին թխտի հետ շփելուց, փուչիկը գլխին գսելուց:

3. Ո՞ր լիցքն են անվանում դրական, ո՞րը` բացասական:

Դրական լիցքերի ժամանակ թուխթը կամ մետաքսը շփվում են ապակու հետ: Բացասական լիցքերի ժամանակ բուրդը կամ մորթին շփվում են ճկազանգվածի հետ:

4. Ինչպե՞ս են փոխազդում նույն նշանի լիցքերը, հակառակ նշանիլիցքերը:

Նույն նշան ունեցող լիցքերը իրար վանում են: Իսկ տարբեր նշան ունեցողները զգում:

5. Միմյանց հետ շփվելիս միայն մի՞ մարմինն է էլեկտրականանում, թե՞ երկուսն էլ:

Երկուսն էլ ելեկտրականում են դառնում:

1. Ֆիզիկական երեւույթների տարատեսակներ են լույսը և մագնիսը
   2. Քիմիական երեւույթներն անվանվում են նաեւ քիմիական ռեակցիաներ :
   3.Բնության մեջ հաճախ տեղի են ունենում նաեւ երևույթներ , որոնց ընթացքում մի նյութը փոխարկվում է մեկ այլ նյութի: Այսպիսի երեւույթները կոչվում են քիմիական երևույթներ  :
   4. Բերե՛ք քիմիական ռեակցիայի օրինակներ, որոնց դեպքում՝
   ա) նյութի գույնի փոփոխություն է տեղի ունենում
   Ժանգոտվել
   բ) լույս է անջատ­ վում,
   վառվելը
   գ) հոտ է տարածվում:
   թթվելը
   5. Նայե՛ք նկարին եւ պատասխանե՛ք, թե ինչու է երկրորդ դեպքում կրա­ջուրն ավելի շուտ պղտորվում։

Մի անոթը ավելի տաք է քան մյուսը

6.Բերվածներից որո՞նք են միացման ռեակցիաներ.
ա) C + O2 =CO2 գ) H2 + S =H2S բ) CH4 = H2 + C դ) FeS =Fe + S
7.Ո՞ր ռեակցիան է ուղեկցվում է ջերմության եւ լույսի անջատումով:

Այրում
8. Հիմնականում ի՞նչ նյութեր են առաջանում վառելանյութերի այրման ար­դյունքում։
Գազեր
9.Ի՞նչ բանաձև է գրված V= S/ t

արագությունը հավասար է ճանապարհ բաժանաց ժամանակ
10.Ի՞նչ է բնութագրում ուժը:Ի՞նչ տառով են նշանակում ուժը:
Ուժը նշանակում են F տառով և ուժը բնութագրում է մի մարմնի ազդեցությունը մյուս մարմնի վրա
11.Մարմինների ձեւափոխության ( դեֆորմացիա) ի՞նչ տեսակներ կան:
Առաձգական և պլաստիկ
12.  Ի՞նչ բանաձև է գրված   A =F * S
Աշխատանքը հավասար է ուժով անցած ժանապարհը
13.Ջերմային ընդարձակման ժամանակ մարմնի զանգվածը՝
ա) մեծանում է
բ) փոքրանում է
գ) չի փոխվում
14. Նյութի գազային վիճակից հեղուկ վիճակի անցումը կոչվում է՝
ա) պնդացում
բ) խտացում
գ) հալում
15.Ի՞նչ է պատկերված .

Այս նկարի մեջ պատկերված է Էլեկտրացույցի թերթիկները

.Բանվորը 4ժ աշխատելու համար ստանում է 3000 դրամ: Քանի՞ դրամ կստանա 8ժ աշխատելու համար:

6000 դրամ

2.Գնացքը հաստատուն արագությամբ 3 ժամում անցավ 150 կմ: Քանի՞ ժամում գնացքը կանցնի 300 կմ:

6 ժամ

3.Աննան ունի 1000 դրամ: Որքա՞ն գրիչ նա կարող է գնել այդ գումարով, եթե մեկ գրիչը արժենա
100 դրամ — 10
200 դրամ — 5
500 դրամ — 2

4.5%-ը գրառել մասի տեսքով. — 1/20

5. 23/100 մասը արտահայտել տոկոսով. — 23%

6. Գտե՛ք 300 -ի 100%-ը:

300

7.Հատվածի երկարությունը քարտեզի վրա 2սմ է, իսկ մասշտաբը 1: 100: Որոշել հատվածի երկարության իրական չափը:

2մ

8. Հետևյալ թվերից ընտրիր ամբողջ թվերը:

• 25/6    
• -10
• 0
• -11/4
• -29
• +8
  

9.Գոյություն ունի՞ արդյոք.

ա/ամենամեծ բնական թիվ — ոչ

բ/ ամենափոքր բնական թիվ — այո

գ/ ամենամեծ բացասական ամբողջ թիվ — այո

դ/ ամենափոքր բացասական ամբողջ թիվը — ոչ

10. Գրե՛ք որևէ հինգ ամբողջ թվեր, որոնք մեծ են.ա/  -101-ից, -100, -96, -12 , -82, -11.

բ․ +101 ,102,103,104,109

11. Աստղանիշի փոխարեն դրե՛ք  « + » կամ   « — » նշան, որ ստացվի ճիշտ հավասարություն.
ա)(-1)x(+2)x(-3)x(+4)=+ 1x2x3x4
բ)(-5)x(+2)x(-1)x(-4)=- 5x2x1x4

12. Որոշեք արտադրյալի նշանը կատարելով բազմապատկումը
ա)-15x45x(-2)=1350
բ)(-51)x(+26)x10=13260

13. Նշիր  ճիշտ պնդումը:

ա/ Դրական թիվը բացասական թվի վրա բաժանելիս ստացվում է դրական թիվ:

բ/ Դրական թիվը բացասական թվի վրա բաժանելիս ստացվում է բացասական թիվ:

14. Կատարի՛ր բաժանումը.

ա)+640:80=18
բ)-155:5=-31
գ)3456:(-3)=-1152
դ)0:(-27)=0

15. Օրվա գլուխկոտրուկը:
Գրատախտակին մի տողում գրված է 32 հատ 1 թվանշանը։ Քանի՞ հատ “+” նշան պետք է դնել նրանց միջև, որ գումարը ստացվի 2021։

10

1. Տրված բառերից նոր բառեր կազմի՛ր -ական կամ -ային ածանցներով:

Օրինակ՝

մանուկ — մանկական:

լեռն—լեռնային
քաղաք—քաղաքական, քաղաքային
անձրև—անձրևային
բարեկամ-բարեկամական
շուն—շնական
անձ(ն)—անձնական,
զինվոր—զինվորական
ցամաք—ցամաքային
ծնունդ-ծննդական
տուն—տնական
անապատ—անապատային
դև—դևային
դյուցազն—դյուցազնային
աղաչ(ել)—աղաչային
հրեշտակ—հրեշտակային
ստրուկ—ստրկային
պետ—պետական
տոհմ—տոհմական
հանրապետ(ություն)—հանրապետական
խորհուրդ—խորհրդական

2. Տրված բառերից նոր բառեր կազմի՛ր -ոց (-նոց, -անոց) ածանցով:

ա) Ծաղիկ—ծաղկանոց
հյուր—հյուրանոց
ավազակ—ավազականոց
մեղու—մեղվանոց

բ) Գոգ—գոգնոց
ձեռ—ձեռնոց
մատ—մատնոց

զ) Կապել—կապոց
 խարտել—խարտոց
սփռել—սպռոց

դ) (Քսան) դրամ—քսաննոց
(հինգ) կիլոգրամ—հնգանոց
(երեք) մետր—երեքնոց

ե) Խշշալ—խշշոց
մռնչալ—մռնչոց
զռռալ—զռռոց
ոռնալ—ոռնոց

3. Առաջին շարքի յուրաքանչյուր բառ հնարավոր բոլոր ձևերով բաղադրի՛ր (բադադրալ բառեր կազմիր) երկրորդ շարքի ածանցների հետ:

Ա. Հյուսիս—հյուսիսային
լեզու—լեզվանի
հայր—հայրական
դրախտ—դրախտային
տոն—տոնական
նկարիչ—նկարչություն
մեղ(ք)—մեղավոր
հարս(ն)—հարսնացու
քն(ի)ն—քննաբար
օտար—ոտի
բազում—բազմույթ
բն(ական)—բնույթ
հան(ել)—հանածո
հաս(նել)—հասույթ
շահ(ել)—շահածո
պահ(ել)—պահածո

Տրված բառազույգերի բաղադրիչները տեղափոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր: Տրված և ստացված բառերն արմատների միջոցով բացատրի՛ր:

Օրինակ՝

ամփոփաթերթ, ծաղկագիր — ամփոփագիր, ծաղկաթերթ:

Ծովասուն, ձեռնամարտ-ծովահեն-ծով գնացող մարդ,ձեռնափայտ-ձեռքի համար նախատեսված փայտ

Բևեռախույզ, երկրամերձ-բևեռաբնակ-բևեռում ապրող,երկրամաս-երկրի մի մասը

Ձկնակեր, մարդավաճառ- ձկնորս-ձուկ որսացող,մարդավաճառ -մարդ վաճարող

 Ամանոր է և Սուրբ Ծնունդ է

Ամեն տարի այս կախարդական ժամանակաշրջանում բոլոր սրճարաններում և առևտրի կենտրոններում մենք լսում ենք երգեր, որոնք ստեղծում են այն յուրահատուկ տրամադրությունը, որով մենք մտնում ենք Նոր տարի: Ես որոշեցի պարզել, թե ինչպես են ստեղծվել այս բոլոր ժամանակների Սուրբ Ծննդյան հիթերը:

Ջինգլ Բելս

Ամենահայտնի Սուրբ Ծննդյան երգն է Ջինգլ Բելսը։ Այն գրվել է Ջեյմս Լորդ Պիերպոնտի կողմից 1857 թվականին: Այս երգը սկզբում կոչվում էր «One Horse Open Sleigh» և պետք է կատարվեր Գոհաբանության օրը՝Thenksgiving-ին։

Մասաչուսեթս նահանգի Մադֆորդ քաղաքում նույնիսկ հուշատախտակ կա Jingle Bells-ի վերաբերյալ, այն համարվում է այս հրաշալի երգի ծննդյան վկայականը:  Պատմաբանների կարծիքով՝ Պիերպոնտին ոգեշնչված է եղել 19-րդ դարում Մոդֆորդ քաղաքում ամեն տարի անցկացվող սահնակների մրցավազքից ։ Ընդհանրապես, այդ օրերին աղջկա հետ սահնակով զբոսնելը մոտավորապես նույնն է եղել, ինչ հիմա կինո գնալը. նման ժամադրություններին զույգերը հնարավորություն ունեին մենակ մնալ առանց ուղեկցողի ։

Ի դեպ, Jingle Bells-ը առաջին երգն էր, որը կատարվել է տիեզերքում։ 1965 թվականի դեկտեմբերի 16-ին տիեզերագնացներ Թոմ Սթաֆֆորդը և Ուոլլի Շիրրան, ում հաջողվել էր աննկատ կերպով շրթհարմոն կրել տիեզերանավի մեջ, հանպատրաստից տեսահամերգ էին  բեմադրել և տեսակապով միացել Երկիր մոլորակի վրա իրենց գործընկերներին։

White Christmas, Սպիտակ Սուրբ Ծնունդ

White Christmas, Սպիտակ Սուրբ Ծնունդ երգը գրել է Իրվինգ Բեռլինը 1941 թվականին և առաջին անգամ կատարվել է Բինգ Քրոսբիի կողմից;Այս երգի մասին ասում են , որ այն դեկտեմբերյան օրհներգ է: Գինեսի ռեկորդների գրքի համաձայն, ամբողջ աշխարհում վաճառվել է ավելի քան 100 միլիոն սինգլ, երգը ձայնագրվել է տարբեր տարբերակներով։

Ասում են՝ երգի հեղինակը՝ Բեռլինը, ծագումով ռուս է եղել։ Երգը գրել է արևոտ Կալիֆորնիայում՝ La Quinta հյուրանոցում։ Երգի հեղինակը իր քարտուղարուհուն ասել է «Վերցրու գրիչդ և գրիր այս երգը: Ես պարզապես գրել եմ իմ երբևէ գրված լավագույն ստեղծագործությունը»:

White Christmas, Սպիտակ Սուրբ Ծնունդ երգը արժանացել է «Օսկար»-ի ֆիլմերի  «Լավագույն օրիգինալ երգ» անվանակարգում և բաղձալի արձանիկն է նվիրել հեղինակին…

Ընդհանուր առմամբ, երգի ավելի քան 500 տարբերակ կա, բայց մինչ օրս ամենահայտնին մնում է օրիգինալը՝ Բինգ Քրոսբիի կատարմամբ:

Տրված բառերով կամ նրանց բառակազմական հիմքերով կազմել նախածանցավոր և վերջածանցավոր ածականներ

Նուրբ — նրբիկ,
ողբալ — ողբալի,
քաղաք — քաղաքային,
կարմիր — կարմրավուն,
ուժ — ուժեղ, անուժ
հուր — անհուր, հուրհրան
թախիծ — թախծոտ
աղետ — աղետալի, անաղետ
բույր -անբույր, բուրավետ
փառք — փառավոր,անփառունակ
պողպատ-պողպատե, պողպատյա
ածել — չածան, ածող
հարմար — հարմարավետ, անհարմարավետ
արևմուտք- արևմտյան, մերձարևմտյան
վախ — անվախ, վախկոտ
մեղմ — մեղմիկ, մեղմաբար, մեղմորեն
համ — համեղ, անհամ
վճար — վճարովի, անվճար, անվճարունակ
պոչ — պոչատ, անպոչ, պոչավոր
վստահել- անվստահություն, վստահելի
լեզու — անլեզու, լեզվակ, լեզվանի,
գրավել — անգրավելի, գրավիչ
զրնգալ — զրնգուն
ձև — տձև, ձևական

Հետևյալ բառակապակցություններից կազմել ածականներ և դրանք գործածել գոյականի հետ:

Վեճ հարուցող-վիճահարույց խոսք
հյուրին մեծարող-հյուրամեծար տուն
միշտ բխող-հարաբուխ ուրախություն
սիրտ կեղեքող-սրտակեղեք պատմություն
լուրջ մտածող-լրջամիտ մարդ
բույնն ավերված-բնավեր ազգ
աշխարհով մեկ սփռված-աշխարհասփյուռ հայեր
նոր տնկված-նորատունկ ծառ
զարդերով նախշված-նախշազարդ զգեստ
երկնքի մեջ մխրճված-երկնամուխ աշտարակ

Լրացնել  հետևյալ առածների ածականները` դրանք ընտրելով տրվածներից:
Ծանր, պաղ, լավ, սև, անպտուղ, անուշ, զորավոր, շիտակ, արդար, լավ, ոսկե:
Լեզու կա անուշ է, լեզու կա` լեղի:
Արդար յուղը ջրի տակ չի մնա:
Սպիտակ փողը սև օրվա համար է:
Խելքը ոսկե թագ է, ամեն մարդու գլխին չի լինում:
Անպտուղ ծառին քար գցող չի լինի:
Հեռավոր սուրբը զորավոր  կլինի:
Ծանր քարը իր տեղում կմնա:
Լավ աղջիկը յոթ  տղա արժե:
Շիտակ խոսքը հանաքով կասեն:
Լավ հնձվորը դաշտում էլ կհնձի, սարում էլ:
Պաղ ապուր, շան կերակուր:

Հետևյալ առածների մեջ լրացնել հականիշ ածականները:
Ջահելի աչքով աղջիկ առ, ահելի աչքով` ձի:
Գիտունի հետ քար քաշիր, անգետի հետ փլավ մի կեր:
Ծամը երկար, խելքը`կարճ:
Թոկի երկարն է լավ , խոսքի` կարկարճը:
Գիժը մի քար գցեց ծովը, հազար խելոք չկարողացան հանել:
Խոսքը մեծին, ջուրը` փոքրին։
Փորձված թանը անփորձ մածունից լավ է:
Սև սիրտ, սպտակ ատամ:
Մինչև հաստը  բարակի հոգին դուրս կգա:
Թանկից էժանը չկա: