Ножом — чем
карандашом — чем
пальцем — чем
ручкой — чем
собакой — с кем
человеком — с кем
жизнью -чем
начальником- кем
Месяц: Февраль 2024
1. Տրված նախադասությունների գոյականով արտահայտված բոլոր անդամներին ավելացրու որոշիչ լրացումներ:
ա.Աստղազարդ երկնքում կուտակված գորշ, թուխ ամպերը ցրվեցին, և գեղեցիկ երկնակամարում ժպտաց փայլուն արեգակը, իր լուսավոր ճառագայթները սփռելով ձյունոտ լեռնագագաթներին:` համբուրելով ափամերձ քարափները:
բ.Նրբերանգ ծաղիկների բույրը տարածվել էր Արևմտյան Հայաստանի ձորերում, ուր բարձրագագաթ լեռներից գահավիժում էին հորդ ջրվեժները
2. Տրված որոշիչները գրիր որոշյալից (բառը, որին լրացնում է որոշիչը) առաջ և հետո. ուշադիր եղիր կետադրությանը:
Մի կին անտառաբնակ բուի նման քաշում էր զանգակի պարանը: —
Այդ ձայնը սրտաբուխ ու մտերիմ ուշքի բերեց նրան: —
Գազանիկը երկար, բարակ ու ոսկրոտ մատներով թաթեր ուներ: —
Աշունը լցրել է շուկան ախորժելի, քաղցրահամ մրգերով: —
Ես տեսնում եմ նրանից կախված ծառը և թիրախը: —
3. Կետադրել:
Քայլում էր մի գեղեցիկ տիկին` տակավին դեռատի,քնքուշ, նրբիրան:ալյուրոտվա
Սիրում եմ մեր երկինքը` մուգ:
Լեռան փեշին ապարանք էր` դարերի փոշին կամարներին դրած:
Հացերի կողքին քնած էր հացթուխը`ծ, ձեռքերը խմորոտ:
Այդ առավոտ տեսածս առաջին բանը մեր ծիրանենին էր` ծաղկազգեստ ու բուրող: ու հանդարտ, հանկարծ ալեկոծվեց:
Մայրամուտին ծովը` շառագույն
Ջրաղացը` ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց, լռել էր արդեն:երփներանգ ծաղիկներով զարդարված, քչքչան աղբյուրները՝ պաղպաջուն ու զուլալ, ստեղծել էին եդեմական տեսարան:
Հավաքվածներին մոտեցավ մի աղջիկ՝ խուճապահար թռչունի նման:
Զանգը, որ կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխն էր գցել, բոլորին հավաքում էր եկեղեցում:
Շրջակա դաշտը`
Հրանտ Մաթևոսյան. Կանաչ դաշտը
Հրանտ Մաթևոսյան. Կանաչ դաշտը
Հարցեր և առաջադրանքեր:
1.Անծանոթ բառերը դուրս գրիր և բառարանով բացատրիր:
Ճայթյուն- կայծակի ձայն
Լանջ- կուրծք
Խրտնել- վախենալ
Ծառս լինել- ջղաձգված երկու ոտքերի վրա կանգնել
Ռունգներ- կենդանու շնչառական համակարգը
Աքացի տալ- սմբակով հարվածել
- Ընդգծիր ձիուն, գայլին, կայծակին, կաղնուն, հովտին բնորոշող բառերը:
Կարմիր ձի- մեղմ մայրական խրխինջով, կարմիր, պառավ ձի, հովտի բոլոր գույներն ու հոտերը ճանաչող, հովտի թաքուն ու վտանգավոր ձայները լսելու աննկարագրելի կարողությամբ, լարված սպասումից քրտնած, ջղային կարճ վրինջով, հուժկու թափով,
Քուռակ- խրտնած, մի քիչ հիմարիկ էր փոքրության պատճառովմիամսյա քուռակ, սրած ականջներով, գանգուր, սև պոչիկով, աստղազարդ, եղյամի հատիկներով, ասես աստղիկներով ծածկված մեջքով, բարակ, երկար ոտքեր, ետևի աջ ոտքի սրունքը սպիտակ կամ ձյունոտ, գլուխը փոքր էր, ճակատին կլորիկ սպիտակ կար, աստղածաղկի նման
Գայլ- զզվելի հոտով, սահուն ու երկար ցատկով
Կայծակ- Չոր ճայթյուն արձակող, կարծր, գորշ ժայռերից փշուրներ պոկող,
Կաղնի- Ամեն ճայթյունից վախեցած, կաղնիորեն շնորհակալ, միակ կաղնի թացության և առատ լույսերի մեջ փայլող, մոխրագույն ժայռերից սկիզբ առնող առու, Կաղնու կաղինները ապահով զրահների մեջ լցվում էին հյութով, և կաղնու համար ամեն ինչ լավ էր:
Հովիտ- արևի մեջ փայլող, ջերմ ու բարի թացություն, Կանաչ հովտում կանգնած՝ նայում ու լռությունն ունկնդրում էին մոխրագույն ժայռը, փարթամ կաղնին, կարմիր պառավ ձին և մասրենու թուփը: Եվ ժայռի համար կանաչ հովտում չկար ոչ մի վտանգ, որովհետև կայծակ այսօր այլևս չէր լինելու:
Հովիտը դավաճանում էր ձիուն. հովտում թշնամի կար, բայց հովիտը չէր մատնում թշնամու ձայնը և թշնամու հոտը: - ա) Իմ կարծիքով պատմվածքի ամենագողեցիկ կերպարը այստեղ աստղածաղիկ քուռակն էր:
բ) Ամենաողբերգական կերպարները երկուսն էին Կարմիր ձին և Գայլը, որը դարձյալ ձագուկներ ուներ և կարող էր հոշոտվել գամփռ շների կողմից:
գ) Ամենահերոսկան կերպարը իհարկե Կարմիր ձին է, որ իր կյանքով պաշտպանեց իր քուռակին նաև շատ հուզիչ տեսարան էր, երբ ինքը արդեն զոհվել էր և վերջին անգամ կերակրեց իր ձագին:: - Պատմվածքը բաժանիր մասերի և վերնագրիր:
ա.Կանաչ հովիտը, բ. Խաղաղության մեջ վտանգի շունչ կա, գ. Գայլը դուրս է եկել որսի, դ. Կյանքի և մահվան հերոսական կռիվ, ե. Գայլն ու հովվաշները, զ. Ծեր կարմիր ձին վերջին անգամ կերակրեց իր ձագուկին, է. Փոքրիկ հովվի և Աստղածաղիկ ձիուկի կյանքի պատմությունը - Ո՞րն է պատմվածքի հիմնական ասելիքը:
Այս պատմվածքը հրաշալի պատմություն է բնության մեջ կատարվող բնական երևույթների մասին: Հովիտում ամեն ինչ կարգին էր մինչ կայծակի հարվածելը: Ուժեղ կայծակը իր ճարճատյունով փոխեց ամեն ինչ: Կարմիր ձին կերակրունմ էր իր զամբիկին:Մասրենին և կաղնին տաքանում էին ջերմ արևից: Գայլը որսի էր դուրս եկել: Նա սոված էր: Գայլը տանը նորածին ձագեր ուներ և ինքը մի բան պիտի ուտեր, որ կարողանար կերակրել իր նորածիններին: Գիշատիչի կերը պետք է լիներ անօգնական փոքրիկ ձիուկը, որին հերոսաբար պաշտպանեց Կարմիր ծերացած ձին՝ նրա մայրիկը: Կարմիր ձին զոհվեց գայլի հետ անհավասար մարտի ժամանակ: Հովիվների գամփռ շները հարձակվեցին ու հալածեցին գայլին, որն այդպես էլ սոված ու հյուծված ետ փախավ անտառ ու գուցե զոհվեց ճանապարհին: Սակայն այդ ողբերգական դեպքերից հետո ոչ մի բան չխաթարեց կանաչ դաշտի խաղաղությանը:
Задание 3. Сделай выбор:
ИЗУЧАТЬ, УЧИТЬСЯ, УЧИТЬ, ЗАНИМАТЬСЯ
Лена изучает историю в Сорбонне.
Где учится твой младший брат?
Тебе надо больше заниматься.
Он никогда не учил правила, поэтому плохо говорит по-русски.
В университете Сергей очень серьезно изучает философию.
Я бы хотел учится в Москве.
Я не люблю учиться в библиотеке.
Чтобы улучшить память, надо учить стихи.
Поставьте глаголы в нужную форму.
Ехать
Мои родители Поехали на юг к морю. 2. Я еду
сейчас на вокзал. 3. Они
. . ехали в университет на трамвае и читают газету.
— Куда ты сейчас едешь ?
— Я иду в магазин. А вы куда идете ?
— А мы едем в университет.
– Куда идёт сейчас ваша группа?
— Мы идём на экскурсию за город.
— Ты не знаешь, куда идёт сейчас Таня?
— Она идёт в гости.
7.- Твои друзья сейчас идут в цирк. А почему ты не идешь ?
— А я иду на вокзал встречать подругу.
Лететь
– Добрый день! Вы куда летите ?
— Я лечу в Москву. А вы куда летите
?
— Мы тоже летим в Москву.
– Скажите, пожалуйста, какой рейс летит до Иркутска?
Мой друг летит сейчас в Пермь, а я лечу в Санкт-Петербург.
Мы летим уже целый час.
Ходить
Он часто … на стадион. 2. Каждую субботу моя сестра … в театр.
Они часто … в парк. 4. Каждое воскресенье я … в церковь.
– Привет! Куда ты идешь?
— Я иду в библиотеку.
— Ты часто ходишь в библиотеку?
— Обычно я хожу туда раз в неделю.
– Добрый день! Каждый день я вижу, как ты ходишь в парк.
— Да, обычно я хожу туда утром. Я там занимаюсь спортом.
— А вы куда ходите по утрам.
— Мы обычно ходим на стадион. Там мы бегаем.
Задание 1 : закончите предложения:
Встречаясь с друзьями, они пошли в кино.
Окончив институт, я пошёл устраиваться на роботу.
Слушая музыку, я погружаюсь в него.
Женившись, пошёл на медовый месяц
Позавтракав, я пошёл в школу
Посмотрев фильм, у меня появились впечатление
Возвращаясь с работы, я пошёл спать
Получив письмо, он пошёл в военкомат
Открыв дверь, я почувствовал ветер
Стоя на остановке, я ждал автобус .
Задание 2. Напишите начало фраз по модели:
Познакомившись с девушкой, я попросил у нее телефон.
Во время разговора ,я пошел гулять.
Встретевсщя
Встретвшись с другом , он очень смеялся.
Птицы говорят , мы поедем отдыхать на юг.
Գոյականական անդամի լրացումը, որը ցույց է տալիս հատկանիշ (որակ, որպիսություն, քանակ, չափ), կոչվում է որոշիչ:
Օրինակ՝ Գեղեցիկ լճակը դիմավորեց հոգնած ճամփորդներին լազուր հայացքով ու մեղմ ալեվետումով :
Որոշիչ ունեցող անդամը կոչվում է որոշյալ:
Որոշիչը սովորաբար դրվում է որոշյալից առաջ և պատասխանում է ինչպիսի՞, ո՞ր, որքա՞ն, ինչքա՞ն, ինչի՞ց, ինչո՞վ և նման այլ հարցերի:
Որոշիչն արտահայտվում է՝
- որակական և հարաբերական ածականներով, օրինակ՝ վայրի բնություն, ոսկե մեդալ, լեռնային վտակ, քնքուշ աղջիկ:
- գոյականի ուղղական, սեռական, բացառական, գործիական հոլովներով, օրինակ՝ ծով համբերություն, քար լռություն, ուրցի թեյ, սարի ծաղիկ, պատի ժամացույց, բրդից վերարկու, չամիչով փլավ, գլխարկով աղջիկ:
- առարկայի հատկանիշ ցույց տվող դերանուններով, օրինակ՝ այն մարդը, այդպիսի զրույցներ, յուրաքանչյուր օր, ոչ մի խնդիր:
- թվականի բոլոր տեսակներով, օրինակ՝ հարյուր բառ, երրորդ խումբ, տասական վարժություն, մեկ երրորդ մաս:
- հարակատար, ենթակայական, անորոշ դերբայներով, օրինակ՝ հասած միրգ, երգող դպրոց, խոսելու թեմա:
- բառակապակցություններով, օրինակ՝ ճերմակ ծաղիկներով գարուն, բարձր շենքերով թաղամաս, գեղեցիկ աչքերով աղջիկ:
Եթե որոշիչն ընկնում է որոշյալից հետո, կոչվում է հետադաս որոշիչ:
Հետադաս որոշիչը որոշյալից տրոհվում է բութով, իսկ նախադասության մնացած մասից՝ ստորակետով:
Հետադաս որոշիչը չի տրոհվում, եթե արտահայտված է մեկ բառով:
Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե:
Հետադաս որոշիչը տրոհվում է բութով, եթե արտահայտված է՝
- բազմակի որոշիչներով՝
- Քայլում էր ծերուկը՝ ալեհեր, կարճահասակ :
- բառակապակցությամբ՝
- դիմացի տունը՝ կարմիր տանիքով, լուսավորվել էր:
- դերբայական դարձվածքով՝
- Խոսքը՝ պապերից լսած, փոխանցեց զավակներին:
Առաջադրանք:
1.Տրված տեքստից դուրս գրիր որոշիչները և որոշիր, թե ինչ խոսքի մասով են արտահայտված:
Երբ առաջին անգամ Անտարկտիդայի սառցածածկույթի տակ արևադարձային հնագույն կենդանիների և ծառերի քարացած մնացորդներ հայտնաբերվեցին, ոչ ոք դրան չհավատաց: Մոտ հիսուն տարի պահանջվեց, որ վեցերորդ մայրցամաքի դինոզավրերի մասին ճշմարտությունը հաղթանակի: Անտարկտիդայում հնէաբանական վերջին գտածոն եզակի է: Մի այնպիսի կմախք է հայտնաբերվել, որպիսին գիտնականները դեռ երբեք և ոչ մի տեղ չէին հանդիպել: Դա երեք մետր վաթսուն սանտիմետր բարձրություն ունեցող փետրավոր գիշատիչ մողես է, որը ջայլամ է հիշեցնում, բայց ձիու գլխից մեծ զլուխ և արծվի հզոր կտուց ունի: Գտածոն քառասունվեց միլիոն տարեկան է:
Անտարկտիդայի սառցածածկույթի — գոյական
Արևադարձային հնագույն կենդանիների— Որակական և հարաբերական ածականներ
Քարացած մնացորդներ— Որակական ածական
Վեցերորդ մայրցամաքի- Թվական
վերջին գտածոն-Ածական
Այնպիսի կմախք— Դերանուն
երեք մետր վաթսուն սանտիմետր բարձրություն — Թվական
Փետրավոր գիշատիչ- Որակական ածական
Մեծ զլուխ— Հարաբերական ածական
Հզոր կտուց — Հարաբերական ածական
2. Կազմիր երկուական նախադասություն, որոնցում որոշիչն արտահայտված լինի գոյականով, ածականով, թվականով, դերբայով:
Գոյական
Զարմանալի ջունգլիները հանդիպեցին մեր ճամփհորդներին իրենց անանցանելի և թավուտ կածաներով։
Մեր հեռվոր բարեկմները այցլեցին մեզ և զարմացան նորակառույց հյուրտան մագրությամբ։
Ածական
Այսօր իմ սիրելի զարմիկ Կարենը հաղտեց ոսկե մեդալ լողի միջազգային մրցաշարում։
Հարվարդը համլասարնը ամենահյտնի ուսումնական հաստացությներից է աշխարհում։
Թվական
Տասներեք ամյա իմ ընկերը սովորում է Հնդկաստանի միջազգային դպրոցում։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Հազարավոր անմեղ մարդիկ զոհվեցին ։
Դերբայ
Այնպիս տաք որ էր վարդավարի ժամանակ ։
Ինչպիսի անուշ բույր է։
Հայոց մեծ Եղերնը
Պատմություն
Թուրքիայի նպատակն էր ստեղծել մեծ թուրանը և պանթուրքիզմի ենթարկել Արևմտյան Հայաստանը , Թուրքիան որոշել էր միվորել բոլոր թուրքալեզու ազգերը և ստեղծել մեծ Թուրանը այդ ամեն ինչին խաղնգարում էր Հայաստան էր որովհետև Հայաստանը ոչ թուքալեզու ազգ է ոչ ել մահմեդական այդ իսկ պատճառով Թուրքիան սկսեց պատերազմները արևմտյան հայաստանի տարացքումը։
Սկզբից սպանվեցին հայ քաղաքան և արվեստի գործիչները Թուրքիայում իսկ հետո Հայալեզու մարդիկ ։ Մոտավորապես չորս օրում Թուրքիայում կախահան եղան 2300 հայեր , այսպիսով Թուրքիան գրավեց Արևմտյան Հայստանը ։
Հավասարություն
- Ի՞նչ եք հասկանում հավասարություն ասելով:
Հավասարություն ասելով ես հասկանում եմ որ երկու կողմերը կողմերը գալիս են փոխադարց համաձայնության ։
- Ի՞նչ եք հասկանում իրավահավասարություն ասելով:
Իրավհավասարությունը դա նույն հավասարությունն է որը որոշվում է դատավորով ։
- Ի՞նչ է սոցիալական հավասարություն
Սոցիալական հավասարություն ստանալու համար մարդիկ պետքե չբաժանվեն աղքատ և հարուստ խավերի ։
օրինակներ
Մեր երկրում բոլոր մարդիկ ունեն ապրելու, կրթություն ստանալու, աշխատելու, իրենց տեսակետը հայտնելու, իրեց առողջությունը և ընտանիքը պահպանելու իրավունք։
Օրենքները բոլոր մարդկանց համար նույնն են անկախ իրենց զբաղեցրած պաշտոնից և սոցիալական վիճակից
.Նախադասությունների մեջ շարադասության (բառերի դասավորության) սխալ կա. ուղղի՛ր:
Բարձր ու երկարաձիգ գորտն սկսեց կռկռալ:- Գորտը սկսեց բարձր ու երկարաձիգ կռկռալ։
Աղմուկի միջից հուսահատ մեզ էին հասնում օգնության կանչերը: Աղմուկի միջից մեզ հասնում էին հուսահատ օգնության կանչեր։
Հայտնվեցին միանգամայն յուրահատուկ իրիկնային ձայները` ռիթմիկ գվվոց ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյուն:Հայտնվեցին իրկնային ձայները ՝ռիթմիկ գվվոց և միանգամայն յուրահատուկ բարձր , բեկբեկուն մռնչյուն։
Քարացած նայում էր իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում: Քարացած նայում էր ու կարծես առաջին անգամ էր տեսնում իրկնային տերևների ու թփերի տարուբերումը ։
Արահետը ոչ թե գնում էր դեպի գյուղը ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով: Արահետը շարունակ ծառերի մեջ գալարելով ուղիղ գծով գնում էր դեպի գյուղը ։
Սա հսկայի այն կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան: Սա այն հսկայի կոշիկն էորը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան ։
Տեսանք ավտոբուսի այն վարորդին, որով եկել էինք: Տեսանք այն ավտոբուսի վարորդին որով եկել էինք ։
2.Կետերը փոխարինիր ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառերով կամ բառակապակցություններով:
Օրինակ`
… ջրով լվացվեց: Զուլալ ջրով լվացվեց: Սարերից եկող ջրով լվացվեց:
Գեղեցիկ ծաղիկներն օրորվում են մեղմագույն զեփյուռից:
Դեբետ Գետը ողողել էր ամոբղջ քաղաքի տներն ու պարիսպները:
Հետքրքասեր ճանապարհորդը պատմում էր Սահարայի անապատի մասին:
Գետը թեթև շղարշով էր ծածկվել:
Լեռների մեծ ստվերները ծածկել էին ցորենի դաշտերն ու հովիտները: Հնէաբանները նեղ դամբարանից թանգանոց գործիքներ գտան:
3.Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր ենթակային լրացնող բառերով:
Մայրիկի աչքն ամբողջ օրը ճանապարհին էր:
Միշտ հիշում է Նապոլեոնի խոսքը:
Գետի ջուրը բարձրացել էր ձնհալից:
Սոսու արմատները շատ խորն էին թափանցել:
Կենտրոնական փողոցները լայն էին և ուղիղ:
4.Հարցական դերանունները փոխարինիր ստորոգյալին լրացնող բառերով:
Այդպիսի տղային պետք է փնտրել: (Ֆրանսիայում)
Քարավանը ծանր-ծանր առաջ էր շարժվում: (Նեղուցով)
Նրան հանդիպեցի: (Բակում)
Առավոտից պատմեց այդ պատմությունը: (Ուրախ)
Արդեն ուշ էր: (Շատ)
Թոռան գալը տատին կուրախացնի: (Մի ուրիշ աստիճանի)
Մի՞թե այդքան սիրում էր կատվին: (Այո)
Նավը հեռացավ: (Ծափահարություններով )
Կովկասյան ճակատ
Համաշխարհային պատերազմում Կովկասյան ճակատում տեղի ունեցող իրադարձությունները ներկայացնել երեք՝ ռուսական , թուրքական, հայկական տեսանկյունից/հիմնավորել փաստերի հիման վրա/:
Թուրքիան թուրքալեզու բնակիչներին և մահմեդակաների Ռուսաստանում հրահրում էր դեմ դուրս գալ կառավարության , Գերմանյան Թուրքյաին առաջարկել էր ռազմական համագործակցություն ընդեմ Ռուսաստանի և թուրքերի համար մեծ խոչընդոտ էին հայաստանը և հայերը ։ Այսպիսով Թուրքիայի պանթուրքիստական գաղափարախոսության հիմքում հայերի բնաջնջումն էր ։
Միսաք Մինասյան 