1

Mrs .Stone usally is working in Liverpoll, and then she is staying at home in the evening .But this week she not stayed at home . At the moment ,she was visiting a frend and they were talking about their probllems at work. Clare her fireds doughter was fifteen years old and she was doing her homework while her perents were talking to Mrs. Stone .She usually finishing it before dinner but today she is finish right now .

Tom , her brother always are watching tv afther dinner but at the moment he helps a friend of his. They draw tow maps fore the Geogrophy lesson . He often went home an foot but today his father is draiving him back home becuse it was very late .His mother never fall the sleep then hi state at a friends home: she always was waiting for him she wonted him to study at home on his own.

2. Mark always do homework .

Joe genraly visit to his parents .

Maria never drive fast .

Clare often go shoping .

Հարցեր եւ առաջադրանքներ

Ի՞նչ դեր ունի էներգիան կենդանի օրգանիզմներում:

Առանց էներգիայի կյանք չկա, այնպես, ինչպես առանց արեգակի: Էներգիան անհրաժեշտ է բոլոր կենդանի օրգանիզմներին թե բույսերին, թե կենդանիներին և թե մարդկանց:

Որտեղի՞ց են կենդանի օրգանիզմներն էներգիան ստանում:

Բոլոր կենդանի օրգանիզմներն իրենց անհրաժեշտ էներգիան ստանում են բույսերից: Արեգակի լույսի հետևանքով կատարվում է լուսասինթեզ, այսինքն անօրգանական նյութերը փոխակերպվում են օրգանական նյութերի: Լույսային էներգիան փոխակերպվում է քիմիական էներգիայի:   

Ո՞ր կենդանի օրգանիզմներում է կլանվում արեգակնային էներգիան:

Բույսերն են կլանում արեգակնային էներգիան: Իսկ մարդիկ, կենդանիները և որոշ միկրոօրգանիզմներ անօրգանակյան նյութերից օրգանական նյութեր չեն ստեղծում, նրանք այդ նյութերը ստանում են պատրաստի ձևով, նրանք սնվում են բույսերով, պտուղներով, կենդանիներով, հյութերով և այդպիսով էներգիա են ստանում:

Ներկայացրե՛ք կենդանի օրգանիզմների օրինակներ, որոնք լույս
են արձակում:

Դասագրքում գրված էր, որ կան կենթանիներ, որոնք լույս են արձակում, դրանցից են լուսատիտիկը, կատվաձուկը, օձաձուկը, մեդուզաները, կաղամարները:  Նրանք վտանգի կամ որսի պահին, կամ պաշտպանվելու համար քիմիական էներգիան փոխակերպում ն լուսային էներգիայի:

Ինչպե՞ս եք պատկերացնում սննդային կապերը կենդանի օրգանիզմների միջեւ:

Արեգակ- բույս, պտուղ- միկրոօրգանիզմներ- կենդանիներ-ավելի մեծ կենդանիներ-մարդ:

Կարո՞ղ եք պնդել, որ կյանքը պարտական է Արեգակին: Ինչո՞ւ:

Արեգակի էներգիան է ամեն ինչի սկիզբը: Եթե բույսերը չկլանեն արեգակի էներգիան, քիմիական փոխակերպում չի լինի և նրան չեն աճի: Իսկ առանց բուսականության և առանց արեգակի էներգիայի մարդը, կենդանի օրգանիզմներն ու միկրոօրգանիզմները գոյություն չեն կարող ունենալ:

Շրջակա միջավայրի բույսերի եւ կենդանիների միջեւ սննդային կապերի ի՞նչ օրինակներ գիտեք: Նկարագրե՛ք

Բույսը ստանում է արեգակի էներգիան, այն լուսասինթեզի օգնությամբ փոխակերպում է քիմիական էներգիայի, մարդը և կենդանին ուտում են բույսը նրանց օրգանիզմում կուտակվում է ներքին էներգիա, նրանք ավելի կենսունակ են դառնում, չեն մրսում, ապրում են, տեղաշարժվում են: Հետո այդ էներգիան գնալով քայքայվում է: Եվ միշտ այս շղթան շարունակվում է:

Լուծել խնդիրը.

1 * Ինքնաթիռը շարժվում է 104 կմ/ժ արագությամբ: Ի՞նչ ճանապարհ կանցնի ինքնաթիռը 3ժ -ում: 

104×3=312

2 * Բեռը տեղափոխելու համար տղան կիրառել է 231 Ն ուժ, անցնել 2 մ ճանապարհ: Հաշվել կատարած աշխատանքը:

Լուծում.

231×2=462

1․
ա) 5+798+35 = 5+35+798 = 838
բ) 357+48+13 = 357 +13 + 48 =418
գ) (723+59) + 17 = (723+17) + 59 = 759
դ) 488 + (596+12) = (488 + 12) + 596 = 1596
2.
ա) -15 + (-23) = -23 + (-15)
բ) 48 + (-36) = (-36) + 48
գ) -25 +16 = 16+-25
դ) -8 + (18+(-7)) = (-8+18) + (-7)

3. Ամբողջ թվերի զույգի համար ստուգե՛ք գումարման տեղափոխական օրենքի ճշտությունը.

ա) –9, –1
Օրինակ՝ -9+(-1)=-10;    (-1)+(-9)=-10
գ) +8, –10,
+8 + (-10) = -2
-10 + (+8) = -2
ե) –13, +14,
-13 + (+14) = +1
+14 + (-13) = +1
է) +8, 0,
+8 + 0 = +8
0 + (+8) = +8

բ) –3, +7,
-3 + (+7) = +4
+7 + (-3) = +4
դ) –21, +12,
-21 + (+12) = -9
+12 + (-21) = -9
զ) 0, –7,
0 + (-7) = -7
-7 + 0 = -7
ը) +1, –4։
+1 + (+4) = +5
+4 + (+1) = +5

4.
բ) 56 + (-16 + 7) = (56 + (-16)) + 7
գ) (-52 + 17) + (-9) = -52 + (17 + (-9))
դ) -13 + (-8 + 25) = (-13 + (-8)) +25
5.
ա) 3 + 5 + (-8) = 3 + (-8) + 5
բ) 6 + (-2) + (-1) = (-1) + (6+(-2))
գ) -4 + 2 + (-7) = 2 + (-7 + (-4))
դ)-1 + (-7) +3 = (3+(-7)) + (-1)
6.
ա) (49 + (-49)) + 22 = 22
բ) (-12 + 12) + (-29) = -2
գ) (47 + (-47)) + (-58) = -58
դ) (124 + (-24)) +59 = 159
ե) (17 + (-27)) + (-56) = -66
զ) (-72 + 62) + 49 = 39
է) (36 + 14) + (-51) = -1
ը) (-48 + 28) + (-19) = -39

7) Տասնվեցհարկանի շենքի երկու հարևան մուտքերի վերելակները կանգնած էին 12-րդ հարկում։ Մի վերելակը նախ բարձրացավ 2 հարկ, ապա իջավ 5 հարկ։ Մյուս վերելակը նախ իջավ 5 հարկ, ապա բարձրացավ 2 հարկ։ Ո՞ր հարկերում կանգնած կլինեն վերելակները։
Լուծում
12+2-5 = 9
12-5+2 = 9
Պատ․՝ 9 հարկ

Ճիշտ խոնարհի՛ր բայերը։

Ինքդ դիր ճիշտ բայերը։

Մաթեմատիակակն Հնարամիտություն 

Մաթեմատիկոս Կորդեմսկուն <<Մաթեմատիկական Հնարամտությու >> գրքում կան 365 հետքրքրաշար խնդիրներ ։ Այս գիրքը լույս է տեսել 1965 թվականին և   հնարավորությու  է տալիս իմանալու, թե ինչ խնդիրներ են լուծել մեր պապիկները դպրոցում ։

<<Մաթեմատիկան կարգապահ է դարձնում միտքը ,վարժեցնում է տրամաբանությունը ։ ԵՎ իզուր չեն ասում, որ մաթեմատիկան  մտքի մարզանք է>>,- ասել է ռուս մաթատիկոս Կալինինը ։

Քարե ծաղիկը

Հիշո՞ւմ եք Բաժովի <Քարե ծաղիկ> հեքիաթում, տաղանդավոր, հմուտ վարպետ Դանիլային։

Ուրալում պատմում են,որ Դանիլան դեռ աշակերտ ժամանակ երկու այնպիսի ծաղիկլ էր քանդակել, (տես նկարը) որոնց տերևները ցողունները և ծաղկաթերթերը քանդվում էին, իսկ առաջացած մասերից կարելի էր պատրաստել շրջանաձև սկավառակ:

Խնդիր 2։ Այս ծաղիկների մասերից կազմեք շրջան

Փորձեք թղթի կամ ստվարաթղթի վրա գծել Դանիլայի փոքրիկ ծաղիկները, կտրտեք ծղկաթերթիկները, ցողունները և տերևները և կազմեք շրջան։

Երկու գնացք

Արգաընթած  գնացքը   առանաց կանգառների   Մոսկվայից  գնում էր դեպի Լենինգրադ  ժամում 60 կմ    արագությամբ։  Մեկ ուրիշ  գնացք , նույնպես  շարժվում էր   հակառակ ճանապարհով   Լլենինգրադից դեպի Մոսկվա  ,ժամում  40 կմ  արագությամբ ։

Իրարից  ինչպիս  հեռավորության վրա կգտնվի   գնացքները հանդպելուց մի ժամ առաջ։

Պատասխան՝ 60-40=20

Կատուն և մկները

Մլավան կատուն հենց նոր էր իր փոքրիկ տիրուհուն օգնել խնդիրներ լուծելիս։ Այժմ նա անուշ քնած է, իսկ երազում տեսնում է որ իրեն շրջապատել են 13մկներ։ 12 ը մոխրագույն են, իսկ 1-ը սպիտակ և կատուն լսում է, որ մի ծանոթ ձայն ասում է․ <<Մլավան, դու պետք է ուտես յուրաքանչյուր 13-րդ մուկը, հաշվելով նրանց շրջանագծով, միշտ միևնույն ուղղությամբ, այնպես, որ սպիտակ մուկը վերջում ուտես>>։ Բայց, որ մկից սկսել, որպեսզի խնդիրը ճիշտ լուծվի օգնեցեք Մլավանին։ (Տես նկարը)

Ես իմ ուսուցչից լսեցի, թե գողերը, մտնելով Մարկիանոսի գանձարանը, գանձի կեսը և 1/4-ը գողացան։ Գանձապահները ներս մտնելով՝ գտան 421 կենդինար( 1 կենդինարը հավասար է 7200 դահեկանի) և 3600 դահեկան։ Արդ իմացի՛ր, թե ամբողջ գանձը որքա՞ն էր։

421 և կես դահ

1.Փակագծում տրված գոյականները համապատասխանեցրու նախադասությանը:

Ոչ մի քայլ չի կարողանում անել առանց (օգնություն): 
Օգնության, սեռական հոլով

Մարզիկը հանդիսատեսների (համակրանք) բացի գավաթն էլ շահեց: 
Համակրանքից բացառական հոլով

Ռադիոընդունիչ և թթվածնի բալոններ կային (տակառ) մեջ: 

Տակառի սեռական հոլով

Բոլոր ծովերը կապվում են (օվկիանոսներ) հետ: 

Օվկիանոսների սեռական հոլով

Ըստ (օրինակ)՝ տասը նախադասություն գրեցի: 

Օրինակի սեռական հոլով

Պարզվում է, որ ձկներին դեպի (ցանց) են հրապուրում զանազան ձայներով: 

Ցանց հայցական հոլով

2.Տրված գոյականները դարձրո՛ւ հոգնակի և տեղադրի՛ր նախադասությունների մեջ: 

Անգղ, կեղտաջուր, աստղ, գետաձի, հեռագիր, ճակատամարտ: 

Երկնքում մեկ-մեկ վառվեցին աստղերը, ամեն ինչ լռեց: 

Հին զինվորը հիշում է բոլոր ճակատամարտերը, որոնց ինքը մասնակցել է: 

Ցրիչը մեկ ժամում բոլոր հեռագրերը բաժանեց: 

Միայն անգղերն էին սավառնում այդ բերդի վրա: 

Հետո գետաձիերը դուրս եկան ջրից ու, լայն բացելով ահռելի երախները, խոնարհվեցին հանդիսատեսներին: 

Կեղտաջրերը ամեն օր գետն են լցվում ու հոսում դեպի ծով: 

Տրված բառերը դարձրո՛ւ հոգնակի և տեղադրի՛ր նախադասությունների մեջ: 

Սուզանավ, ծովախորշ, լողափ, մանր, ծովափիղ, արկղ: 

Ծովափղերը ավելի փոքր են, քան բծավոր փոկերը: 

Փոկերն ափից շատ հեռու չեն գնում, մեծ մասամբ լողափների ու գետաբերանների մոտ են հանդիպում: 

Խորտակված սոՒզանավերի անձնակազմերը փրկելու համար հատուկ սարք են ստեղծել, որն անվանում են Մոմսենի փրկարար զանգ: 

Այս ու այն կողմ թափթփված արկղերը հուշում էին, որ երեկոն սովորական ավարտ չի ունեցել: 

Մայրը խոշոր ելակներն ընտրեց մուրաբայի համար, իսկ մանրերով տորթը զարդարեց: 

Մարդկանց շնաձկներից պաշտպանելու համար հատուկ ցանցեր են դրել Հարավային Աֆրիկայի, Ավստրալիայի, Մեքսիկական ծոցի բոլոր ծովախորշների երկարությամբ: 

ինքնուրույն աշխատանք:

1. Գրի՛ր մի քանի ամբողջ թվեր:

-50, +32, 0, +5, -17

2. Առանձնացրո՛ւ այն թվերը, որոնք փոքր են զրոյից՝

-2,+2, -3, 0, 14, -1, |-1|, +1, -15:

-2, -3, 0, -1, -15

3. Զրոն ամբողջ թի՞վ է:

Այո

4. Համեմատման նշաններից ո՞րը պետք է դնել աստղանիշի 

փոխարեն, որպեսզի ստացվի ճիշտ արտահայտություն.

ա) ( –4 ) · ( +5 ) * 0,
<
դ) ( –2 ) · ( –3 )   * 5,
>

բ) ( +9 ) · ( +1 ) * 91
<
գ) ( 9 ) · ( –7 ) * 63
<

5) Հաշվե՛ք.

ա)  | –11 + 4 |
7
դ) | 8 – 4 + 2 | · | -7 |,
18

բ)  | –2 + 1 |
1
գ) | 9 – 5 – 14 | 
10

6) Թվի 15 %-ը հավասար է 12-ի: Գտե՛ք այդ թվի 5 %-ը:
Լուծում
?x15:100=12
12×100:15=80
80×5:100=4
Պատ․՝ 4

7)Հաշվիր
ա) (–1) · (+7), 
-7

բ) (+15) · (–60)
-900
գ)-310:(-31)
+10
դ)65 · (+65)
4225

8)Կատարիր գործողությունը
ա) 6 – 17, 
-11

բ) –30 +44, 
+14

գ) 12 – 9, 
+3

դ) -18 –(- 23)
-41
ե)(+15)+(+15)-(-30)
60

զ)12-(+14)
-2

9) Տրված են –8 եւ +5 թվերը։ Գրե՛ք այդ թվերի հակադիր թվերը:
-(-8) = +8
-(+5) = -5

10) Ճի՞շտ է, որ եթե մի ամբողջ թիվը փոքր է մյուսից, ապա նրա բացարձակ արժեքը նույնպես փոքր կլինի մյուսի բացարձակ արժեքից։ Օրինակով հիմնավորիր:

Ոչ

Գոյականի Հոլովները

1. Հոլովել քաղաք, աղջիկ, քույր , տուն բառերը:

Ուղական-քաղաք, աղջիկ, քույր, տուն
Սեռական-քաղաքի, աղջկա, քրոջ, տան
Տրական-քաղաքին, աղջկան, քրոջ, տանը
Հայցական-քաղաքը, աղջիկը, քույրը, տունը
Բացառական-քաղաքից, աղջկանից, քրոջից, տնից
Գործիական-քաղաքով, աղջկանով, քրոջով, տնով
Ներգոյական-քաղաքում, աղջկա մեջ, քրոջ մեջ, տան մեջ

2. Որոշեք, թե որ հոլովով են դրված ձեռքից, փայտով,երկրին,աշխարհում,գոյականները:

Ձեռքից-Բացառական

Փայտով-Գործիական

Երկրին-Տրական

Աշխարհում-Ներգոյական

3. Որոշեք, թե ընդգծված բառերը որ հոլովով են դրված:

Հայրենիքից—բացառական հեռու ապրող մարդը միշտ տխուր և միայնակ է:
Դամիշքեղշինություն էր, որը գտնվում էր քաղաքից—բացառական հեռու բլրի—սեռական վրա:
Մոտենալով կարկաչուն գետակին—տրական տղան փայտով—գործիական ստուգեց խորությունը և զգուշորեն ոտքը մտցրեց ջրի—սեռական մեջ:
Երկնքի կապույտ անդորրության մեջ երևում էին արևի առաջին շողերը—հայցական, որոնք ավետում էին պայծառ օր:

4. Հոլովեք օր, քաղաք, ընկեր, ձի, , մայր, աշուն, գլուխ, բնությունբառերը:

Ուղղական-օր, քաղաք, ընկեր, ձի, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն

Սեռական-օրվա, քաղաքի, ընկերոջ, ձիու, մոր, աշնան, գլխի, բնության

Տրական-քաղաքին, ընկերոջը, ձիուն, մորը, աշնանը, գլխին, բնությանը

Հայցական-օրը, քաղաքը, ընկերը, ձին, մայրը, աշունը, գլուխը, բնությունը

Բացառական-օրվանից, քաղաքից, ընկերոջից, ձիուց, մորից, աշնանից, գլխից, բնությունից

Գործիական-օրով, քաղաքով, ընկերով, ձիով, մորով, աշունով, գլխով, բնությունով

Ներգոյական-օրվա մեջ, քաղաքում, ընկերոջ մեջ, ձիու մեջ, մոր մեջ, աշնան, գլխում, բնության մեջ։

Տնային 2

1. Էներգիայի ի՞նչ տեսակներ են ձեզ հայտնի։
   Ջերմային էներգիա, էլեկտրական էներգիա, ջրաէներգիա։

2. Ի՞նչ նպատակներով է օգտագործվում էլեկտրական էներգիան։
   Էլեկտրական էներգիայով են աշխատում գործարանայաին մեծ հաստոցները, փոխադրամիջոները և կենցաղային սարքերը։
3. Ի՞նչ գիտեք ատոմային (միջուկային) էներգիայի մասին։
   Ատոմային էլեկտրակայաններում որոշ քիմիական տարրերի տրոհումից ստացվող ատոմային (միջուկային) էներգիան վերածվում է էլեկտրական էներգիայի։
4. Էլեկտրական էներգիայի ի՞նչ փոխակերպումներ են ձեզ հայտնի։
   Մեքենայի շարճիչի աշխատաք, էներգիան լույս վարածվելն։
5. Թվարկե՛ք մի քանի վառելանյութեր եւ բերե՛ք ջերմային (ներքին) էներ­գիայի օգտագործման օրինակներ։
   Քարածուխ, տորֆ, նավթ, բենզին, բնական գազ։
   քարածուխով շոգեքարշ են քշել։
   Տորֆը վառում էին տները տաքացնելու համ։
   Նավթից սարքում էին բենզին։
   Բենզինով մեքենաները, ինքնաթիռները և այլն կարողանում էին քշվել։
   Բնական գազով տաքացնում էին տունը, քուրը, ոտելիքը։
6. Բերե՛ք էներգիայի՝ միմարմնից մյուսին հաղորդվելու օրինակներ։
   Օրինակ՝ գաով կրակը վառվում և տաքացնում կաթսան։

Advertisements