1. Ի՞նչ է հյուսվածքը:

Միջբջջիային նյութով կազմված խումբը կոչվում է հյուսվացք։

1. Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բույսերը:

Բույսերը ունեն գոյացնող,փոխադրող,ծածկող,հիմնական և մեխանիկական հյուսվածքներ ։

1. Բույսի ո՞ր մասերում է տեղադրված գոյացող հյուսվածքը:

Գոյացնող հյուսվածքները ապահովում են բույսի աճը ։Գոյացնող հյուսվածքի բջիջները ողջ ընդացքում բաժանվում են։ Դրա շնորհիվ բույսը աճում է և երկարությամբ և հաստությամբ ։Գոյացնող հյուսվացքները տեղակայված են բույսի արմատի ծայրին և գագաթին։

Տնային առաջադրանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր:

Շարակցական հյուսվածքները կատարում են հենարանային և պաշտպանական դեր։ Այն կարող է լինել պինդ, փուխր կամ հեղում։ Օրինակ արյունը հեղուկ շարակցական հյուսվածք է։

2.Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք:

Մկանային հյուսվածքները, որոնք ապահովում են կենդանիների շարժվելու ունակությունը։ Ծածկող հյուսվածք, որը պաշտպանում է բույսին և կենդանի օրգանիզմը ցրտից, գերտաքացումից, վնասվածքից։

3. Ի՞նչ պաշտպանական դեր է կատարում շարակցական հյուսվածքը:

Շարակցական հյուսվածքը կատարում է հենարանի դեր

1. Որ օրգանի շնոհիվ է ,որ ցանցաթաղանթի վրա շրջված տեսքով ստացված պատկերները մենք տեսնում ենք ուղիղ դիրքով։

բիբ

1. 2.Որ նյութերն են բջջում համարվում էներգիայի հիմնական աղբյուրներ։
   1. Ածխաթթու , ջուր, ազոտ,
2. Լուսնի վրա անհնար է որևէ ձայն լսել,մեկնաբանեք ի՞նչու։

Տիեզերքում չկա թթվածին

1. .Ջրում ձայնի արագությունը ո՞րքան է։
2. 340 մվ

1. Օդում ձայնի արագությունը ո՞րքան է։
2. 1500 մվ
3. Ի՞նչ նշանակություն ունի ճարպը կենդանի օրգանիզմի վրա։

ճարպը դա պաշտպանիչ շերտ օրգանիզմի համար

1. Ի՞նչ քիմիական տարրերից է կազմված բջիջը։
2. Օ,H,N,C
3. Ինչու են Արեգակը և աստղերը համարվում լույսի բնական ,իսկ մոմը և էլեկտրական լամպը արհեստական աղբյուրներ։

Որով հետև արև և լուսինը բնական երևույթ է իսկ մոմը և լապը ստեղծվել են մարդու ձեռքից

Ի՞նչու են բոլոր բջիջները մեծ քանակությամբ ջուր պարունակում։

Որ անկյուն է կոչվում բեկման անկյուն։

բեկման անկյունը դա այն անկյունն է որը չի անդրադարձնում լույս

Անթափանց մարմնի գույնը ինչից է կախված։

Անթափանց մարմնի գույնը կախված է ճառագայթներից

. Թափանցիկ մարմնի գույնը ինչից է կազմված։

Թափանցիկ մարմնի գույնը կախված է բոլոր գույները բեցելուց

Թվարկեք արեգակնային սպեկտրի գույներն ըստ հաջորդականության։

Կարմիր,նարնջագուն,դեղին, կանաչ, բաց կապույտ,մուգ կապույտ, մանուշակագույն։

. Ինչ է նուկլեինաթթուն։

Ոգնում է ստանալ ժառանգ ձեր նախնիներից և փոխանցել ձեր երեխաներին։

1. Ի՞նչ է բջիջը:
2. Բոլոր կենդանի օրգանիզմները ծնվում են, աճում են, զարգանում և մեռնում: Առանց բացառության բոլոր կենդանի օրգանիզմները բաղկացած են բջիջներից: Նրանց բնորոշ է շարժվելու, զարգանալու, մեծանալուկամ բազմանալ ունակությունը ապհովում են բջիջները:

Կենդանի օրգանիզմները բաղկացած են բջիջներից: Բջջի բաղադրության հիմնական մասը՝98 %-ը կազմում են ջուրը, սպիտակուցները թթվածինը , ածխածինը, ջրածինը և ազոտը : Կենդանի բջջի մինչև 80% -ը բաղկացած է ջրից: Բջիջը պարունակում է նաև օրգանական նյութեր, սպիտակուցներ, ճարպեր:

• Ո՞ր նյութերն են բջջում էներգիայի հիմնական աղբյուրը:

Բջջում էներգիայի հիմնական աղբյուրը ապահովում են ճարպերը: Օրինակ արջերը ձմեռային երկարատև քնի ժամանակ գոյատևում են իրենց կուտակած ճարպերի շնորհիվ:Ճարպերը կենդանի օրգանիզմները պաշտպանում են նաև ջերմության կորստից:

• Ո՞րոնք են բջջի բաղադրության հիմանական քիմիական տարրերը:

Բջջի բաղադրության հիմանական քիմիական տարրերն են թթվածինը (O), ածխածինը(C), ջրածինը(H) և ազոտը (N):

Համարյա բոլոր բուսական բջիջներում պարզ երևում են բջջահյութով լցված խոռոչները: Կարելի է կտրել հյութակի տերևները, պտուղները և պարզ , առանց մանրադիտակի տեսնել առանձին բջիջները: Իհարկե մանրադիտակ տակ դրանք ավելի պարզ և ընդգծված են երևում:

Ի՞նչ կառուցվածք ունի մարդու ականջը։

Մարդու ականջը բացառիկ զգայունություն ունեցող բարդ լսողական օրգան է: Որոշ մարդիկ կարող են լսել նույնիսկ ծառից ընկնող տերևի ձայնը: Համարյա բոլոր կենդանի օրգանիզմներն օժտված են լսողությամբ: Շատ ավելի զարգացած է կաթնասունների և թռչունների լսողությունը: Կենդանիները զգայուն են զանազան ձայների նկատմամբ:

Ձայնային ալիքը հասնելով թմկաթաղանթին, նրան ստիպում է տատանվել: Այդ տատանումները փոխանցվում են միջին ականջում գտնվող մանր ոսկորիկներին: Ապա ներքին ականջում գտնվող խխունջաձև մարմինը ընկալում է ձայնային ալիքները և ստացված տեղեկությունները հաղորդում գլխուղեղին:

Երկու ականջները մարդուն հնարավորություն են տալիս որոշելու, թե որ կողմից է գալիս ձայնը: Մեղմ երաժշտական ձայները մարդու վրա թողնում են հանգստացնող ազդեցություն:

Աղմկոտ երաժշտությունը վնասակար է մարդու նյարդային համակարգի վրա:

2. Ի՞նչ նպատակով են շենքերում օգտագործում ուղեգորգերը։

Գորգը ձայնակլանիչ նյութ է: Հատակին գորգ են գցում, որպեսզի մեկուսացնեն աղմուկը:

Ինչպե՞ս է աղմուկն ազդում մարդու օրգանիզմի վրա։

Աղմուկը վնասակար ազդեցութոյւն ունի մարդու օրգանիզմի վրա:

Ինչպե՞ս են պայքարում աղմուկի դեմ։

Աղմուկը զգալի չափով մեկուսացնում են, բուսականությունը, ձայնամեկուսացնող պատերը, հերմետիկ լուսամուտները:

Տնային առաջադրանք

Թվարկե՛ք մի քանի կենդանիներ ,որոնք լսում են ՝

1.ա)ինֆրաձայները,  բ) ուլտրաձայները

Օրինակ մեդուզան ընկալում է օվկիանոսի ալիքներից եկող իմֆրաձայները: Դելֆիննները և չղջիկները համ արձակում համ էլ լսում են իմֆրաձայները: Նաև հաստատված է, որ փղերն են միմյանց հետ հաղորդակցվում իմֆրաձայների միջոցով:  Շները նույնպես լսում են 40 000 հերց հաճախականությամբ իմֆրաձայներ:

2.Ինչպիսի՞ միջոցներ են ձեռնարկվում մարդու օրգանիզմի վրա աղմուկի վնասակար ազդեցությունը նվազեցնելու նպատակով։

3.Ո՞րքան պետք է լինի հասարակական միջավայրերում, բակերում, բնակելի տներում աղմուկի ուժգնությունը։

Կան թույլատրելի աղմուկի սահմանաչափեր:  Բնակելի տներում, բակերում, աղմուկը չպետք է գերազանցի սովորական զրույցի ձայնի բարձրությանը:

4.Ո՞ր ձայներն ունեն հանգստացնող ազդեցություն։

Մեղմ երաժշտությունը, բնության ձայները, գեղեցիկ երգերը, անտառում տերևների սվսվոցը, ալիքների խշշոցը:

1. Հայլիները լինում են՝ ա) միայն հարթ բ)միայն ուռուցիկ գ )միայն գոգավոր դ)հարթ,ուռուցիկ և գոգավոր
2. Լույսն օդից ջրի մեջ անցնելիս ճառագայթի բեկման անկյունը՝ ա)փոքր է անկման անկյունից բ)մեծ է անկման անկյունից
3. Ոսպնյակները լինում են՝ ա)միայն հավաքող բ)միայն ցրող գ)հավաքող և ցրող
4. Նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունն է՝ ա) 35 սմ բ) 40 սմ գ) 25 սմ դ)15 սմ
5. Լույսի անդրադարձման անկյունը՝ ա)մեծ է անկման անկյունից բ)հավասար է անկման անկյանը գ) փոքր է անկման անկյունից
6. Ո՞ր անկյունն է կոչվում լույսի բեկման անկյուն։

Անկման կետում լույսը փոխում է իր ուղությունը

Ի՞նչ է շանթարգելը։

Շանթարգելը կայծակներից պաշտպանվելու լավագույն և ամենահուսալի միջոցն է: Դա հատուկ սարքավորում է, որը տեղադրում են տների և շենքերի ամենաբարձր կետում՝ շինությունները կայծակի հարվածի կործանարար հետևանքներից պաշտպանելու համար:

1. Ո՞ր երևույթն է կոչվում ապամագնիսացում։

Ապամագնիսացում երևույթը կատրվում է այսպես մագնիսը բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում կորցնում է իր մագնիսական հատկություները ։

1. Ի՞նչ գույնի ճառագայթներից է կազմված սպիտակ լույսը։

Գույնզգույն ճառագայթներից է կազմված սպիտակ լույսը

Լույսի քա՞նի աղբյուր գիտեք,թվարկեք օրինակներ։

Արհեստական և բնական ։

1.Ի՞նչ է կոչվում ինֆրաձայն:
Ինֆրաձայն կոչվում են այն ձայները, որոնք 17 (Հց)- ից փոքր են։
2.Ո՞ր ձայն ենք անվանում ուլտրաձայն:
Ոլտրաձայնը կոչվում է այն ձայները, որը 20 000 (Հց)- ից ավելի ուժեղ է
3.Ի՞նչպես է տատանվող մարմնից ձայնը հասնում մեր ականջին:
Մարմնի ետևի մասու մարմնի կամ նրա մասերի տատանումները նոսրանում են, մարմնի առջևի մասում տատանումները ուժեղանում են և առաջանում են ձայնային ալիքներ, որոնց օգնությամբ մենք սկսում ենք լսել։
4.Մատը թեթևակի հպեք ձեր կոկորդին և խոսեք : Նկարագրեք,թե ինչ եք զգում այդ պահին:

Ես զգում եմ ձայնի փոփխություն։
5 Թռիչքի ժամանկան ագռավը մեկ վայրկյանում թևերը թափահարում է 3-4,

իշամեղուն ՝ 110 անգամ, մոծակը՝ 500 անգամ դրա համար մենք շատ ինտենսիվ լսում ենք այդ միջատների արձակած ձայները, Այս բզեզների ձայները մարդուն լսելի են, իսկ թիթեռի թևերի ձայնը չենք լսում։

• Թվարկե՛ք մարդու աչքի մասերը և նշե՛ք դրանց նշանակությունը:

Որևէ մարմնից լույսն ընկնելով աչքի մեջ՝ բեկվում է եղջերաթաղանթի, ակնաբյուրեղի ու ապակենման մարմնի կողմից և ընկնում ցանցաթաղանթի վրա: Ցանցաթաղանթի վրա առաջանում է առարկայի փոքրացած, իրական, շրջված պատկերը: 
 
Ցանցաթաղանթում առաջացած գրգիռը հաղորդում է գլխուղեղին, և առաջանում է տեսողական զգացողություն:
 
Աչքի ծիածանաթաղանթի կենտրոնում կա կլոր անցք` բիբը: Փոփոխելով բիբի բացվածքը` աչքը կարգավորում է իր մեջ մտնող լույսի քանակը:

• Որքա՞ն է նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը:
  Նորմալ աչքի համար լավագույն տեսողության հեռավորությունը մոտ 25 սմ է:
• Ձեզ հայտնի ի՞նչ եղանակով է կարճատեսությունը ուղղվում:
  Կարճատեսությունը հարթացնել համար մարդիկ դնում են հատու ոսպնյակները  ակնոց :
• Ի՞նչ պետք է անել տեսողության արատները կանխելու համար։

● Անհրաժեշտ է տեսողության լարում պահանջող աշխատանքը պարբերաբար պետքե թարթել և հանգստացնել աչքերը։

● Չպետք է երկար հեռուստացույց դիտել կամ աշխատել համակարգչով։



● Չի կարելի գրել կամ կարդալ չափից ավելի կռանալով գրքի կամ տետրի վրա: Աչքից հեռավորությունը պետք է լինի 25 սմ։

● Գրելիս լույսը պետք է ընկնի այնպես, որպեսզի  ձեռքը ստվեր չգցի աշխատանքային մակերեսի վրա:

● Չի կարելի կարդալ պառկած վիճակում կամ շարժվող տրանսպորտում առավելևս մութ ժամանակ :

1 Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։

Ընկնող ճառագայթները և անդրադարձած ճառագայթը հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմում են հավասար անկյուններ:

2 Առարկայի ի՞նչպիսի պատկեր է առաջանում հարթ հայելում։

Հարթ հայելում առաջանում է առարկայի կեղծ պատկերը:

Տնային առաջադրանք

Պատասխանել հարցերին

1.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անկման անկյուն։

Ընկնող ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անկման անկյուն:

2.Նշի՛ր հայելիների տեսաները։

Հայելիները լինում են հարթ և գոգավոր:

3.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադրաձման անկյուն։

անդրադարձման անկյուն դա Անդրադարձած հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայցի կազմած անկյուն է :

4. Ի՞նչի շնորհիվ են ծառերը,շենքերը և այլ առարկաները երևում բոլոր կողմերից։

Լույսի անդրադարձման շնորհիվ են ծառերը, շենքերը և այլ առարկաներ երևում բոլոր կողմերից:

Լույսի աղբյուրներ,լույսի ուղղագիծ տարածումը: Արեգակի և Լուսնի խավարումները:

1. Ի՞նչու ենք Արեգակը և աստղերը համարվում լույսի բնական,իսկ մոմը և էլեկտրական լամպը՝ արհեստական աղբյուրներ։
2. Աեգակը և աստղերը համարում ենք լույսի բնական աղբյուր, որովհետև նրանք ինքնուրույն են լույս արձակում։ Լույսի բնական աղբյուրներ են նաև լուսինը, կայծակը, որոշ բակտերիաներ և միջատներ
3. ի՞նչ երևույթներ են հաստատում համասեռ միջավայրում լույսի ուղղագիծ տարածումը:
4. Լույսի ուղղաձիգ տարածման օրինակներ են ստվերի առաջացումը, լուսնի և արեգակի խավարումը։
5. Ի՞նչ կկատարվեր, եթե լույսի ճառագայթները շրջանցեին իրենց ճանապարհին եղած անթափանց արգելքները:
6. լույսը կտարածվեր բոլոր ուղղություններով։
7. Օգտվելով վերևում նշված նկարից՝ բացատրե՛ք Լուսնի լրիվ և մասնակի խավարումները:

Տնային առաջադրանք։

1. Ինքնուրույն լույս արձակող մարմիներն անվանում են բնական լուսատուներ։
2. Մարդը ի՞նչ լույսի աղբյուրներ է ստեղծել։ Մարդը ստեղծել է Նեոնային լամպ, ֆոսֆոր, մոմ, էլեկտրական լամպ։
3. Ո՞ր դեպքում է դիտվում Արեգակի խավա֊րումը։ Արեգակի խավարումը դիտվում է այն ժամանակ, երբ լուսինը, որը սեփական լույս չունի, հայտնվում է Արևի և երկիր մոլորակի միջև և ծածկում է արեգակի սկավառակը ամբողջությամբ կամ մասնակի։
4. Լուսինը ինչպիսի՞ մարմին է։ Լուսինը կոնաձև երկնային մարմին է, որը սեփական լույս չունի։
5. Ի՞նչպես են տարածվում լույսի փնջերը։ Լույսը հիմնականում տարածվում է ամենուր, եթե լույսի դիմաց անթափանց պատնեշ դնենք ու նայենք նրա մի ճեղքից ընկնող լույսին, կտեսնենք լույսի փունջը։

1. Ո՞րոնք են մագնիսական բևեռները։

Մագնիսի այն մասը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունն ամենաշատն է , կոչում  են մագնիսական բեևեռ։

1. Ի՞նչպես են անվանում մագնիսական բևեռ֊ները։

Մագնիսական բևեռները անվանում են s և r տառերով և նշում կարմիր և կապույտ գույներով։

1. Ի՞նչպես է ընդունված ներկել մագնիսները։

Կարմիր և կապույտ գույներով։

1. Ո՞ր երևույթն է կոչվում ապամագնիսացում։

Ապամագնիսացում երևույթը կատրվում է այսպես մագնիսը բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում կորցնում է իր մագնիսական հատկություները ։

1. Ձեզ հայտնի,ո՞ր բնագավառներում են օգտա֊գործում մագնիսը։

Էլեկտրական սարքավորումների բնագավառում՝ հեռախոս, միկրոֆոն, բարձրախոս, բժշկական բնագավառում, հետազոտությունները կատարվում են մագնիտառեզենանսային եղանակով և նաև խաղալիքների արտադրության բնագավառում։

1. Ինչով է պայմանավորված կողմնացույցի աշխատանքը

Կողմնացույցի հիմնական մասը կազմված է մագնիսից ,որը հնարավորություն է տալիս թիթեղյա սլաքին շարժվել տարբեր ուղղություներով ։