Ձայնարկություններ կոչվում են այն բառերը, որոնք արտահայտում են զգացմունք, կոչ, նմանաձայնություն:
Ձայնարկությունները նախադասության անդամ չեն լինում և որևէ հարցի չեն պատասխանում:
Ձայնարկությունները բաժանվում են երեք խմբի:
Զգացական ձայնարկություններ, արտահայտում են վիշտ, ցավ, կարեկցանք, զայրույթ, դժգոհություն, վախ, զարմանք, ուրախություն, հիացմունք, ձանձրույթ, տհաճություն: Դրանք են՝ ա՜խ, ա՜հ, ամա՜ն, ա՜յ, բա՜, է՜, է՜հ, ըհը՜, հա՜, ջա՜ն, վա՜խ, վա՜հ, վա՜յ, վու՜յ, վու՜շ, ու՜խ, ուխա՜յ, ուռա՜, օխա՜յ, օ՜հ, պահո՜, օ՜ֆ, ֆու՜ և այլն:
Կոչական ձայնարկություններ, արտահայտում են կոչ, կանչ, խրախույս, հորդոր, նախատինք, արգելք: Դրանք են՝ ա՛յ, է՛յ, էհե՛յ, ծո՛, հո՛, հարա՛յ, հե՛յ, հո՛պ, տո՛, փը՛խկ, փը՛շտ և այլն:
Նմանաձայնական ձայնարկություններ, արտահայտում է բնության մեջ և կյանքում հանդիպող ձայները: Դրանք են՝ բը՜զզ, թը՜խկ, թը՜շշ, խը՜շշ, ծի՛վ-ծի՛վ, ծուղրուղու, հա՛ֆ-հա՛ֆ, միաու՜, չը՛խկ և այլն:
Առաջադրանքներ:
1. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր երեք ձայնարկություն:
Մի՞թե, օխա՜յ, հա՜յ, ե՞րբ, տը՜զզ, չէ՛
է՛հ, որքա՜ն, ծո՛, ո՛չ, խը՜շշ, չէ՞ որ
այնպե՜ս, պահո՜, այո, չու՛, չլինի՞ թե, բը՜ռռ:
2.Գրիր այն ձայնարկությունները, որոնցից կազմվել են հետևյալ բառերը:
Չրխկալ-Չրըխկ, ծվծվալ-ծիվ-ծիվ , կռկռոց-կռկռալ, վայել, թշթշոց-թշթշալ , ծլնգոց-ծըլնգ , թրխկոց-թրըխկ, տզզոց-տզզալ, թխկոց-թըխկ, բզզալ-բիզ , շրխկան-շըրխկ :
3. Բառաշարքում առանձնացրու զգացական, կոչական և նմանաձայնական ձայնարկություները:
Ղա՜-ղա՜, հե՜յ, ու՜հ, կը՜ռ, փը՜խկ, ջու՜-ջու՜, հարա՜յ, օ՜հ, վու՜յ, ու՜ֆ, ա՜խ, բը՜զզ, ըհը՜, ուռա՜, օ՜յ, հո՛պ, տո՛,խը՜շշ, հա՜յ, տը՜զզ, յա՜, ա՛յ:
զգացողական-ուհ, օհ, վույ, ուֆ, ախ, ուռա, օյ, այ,
կոչական-հեյ, ջու-ջու, հարայ, ըհը, հոպ, տո, հայ, յա,
նմանաձայնական-ղա-ղա, կըռ, փըխկ, բըզզ, խըշշ, տըզզ,